COP26: de laatste kans?
Volgens sommige waarnemers is de 26ste Conference of the Parties (COP26) - de jaarlijkse bijeenkomst van de landen die de VN-kaderovereenkomst inzake klimaatverandering hebben ondertekend - de laatste kans om de wereldeconomie (uit)eindelijk op weg te zetten naar netto-emissieneutraliteit tegen 2050. Dat is volgens het laatste IPCC-klimaatrapport én een recente studie van het Internationaal Energieagentschap broodnodig. Op basis van de huidige inspanningen én de aangegane engagementen lijkt de originele doelstelling van in het Klimaatakkoord van Parijs (COP21) - nl. de temperatuurstijging beperken tot 1,5°C (tov pre-industrieel niveau) - onhaalbaar... Integendeel, klimaatmodellen voorspellen dat we zonder bijkomende inspanningen de 2°C-drempel (een zogenoemd tipping point) binnen de 25 jaar bereiken. Of de COP26, die op 31 oktober start in Glasgow, ‘the turning point of humanity’ wordt, zoals Boris Johnson hoopt, of de zoveelste slag in het water, zoals velen vrezen, weten we over goed twee weken. Bij deze een (onvolledig) overzicht van enkele hete hangijzers.
Update van doelstellingen
Een van de belangrijke doelstellingen van de COP26 is het vaststellen (en verstrakken) van de National Determined Contributions (NDCs) - emissiedoelstellingen van individuele landen. Het Parijsakkoord voorziet in een vijfjaarlijkse verstrakking daarvan door de landen. Dit jaar vindt de eerste plaats en dus moeten genoeg landen over de brug komen. De EU-doelstellingen zitten in haar Fit-for-55 voorstel (55% vermindering tegen 2030 en netto-neutraliteit tegen 2050) terwijl ook de VS - de ‘verloren COP21-zoon’ - gaat voor een vermindering van 50%-52% tegen 2030 (weliswaar t.o.v. het 2005-niveau). Op de valreep diende ook China doelstellingen in. Maar volgens de nieuwe berekeningen van de klimaatmodellen volstaat dat dus niet om de 2°C-limiet te vermijden. Meer is nodig, en dringend.
De vervuiler betaalt?
Opkomende economieën en ontwikkelingslanden spelen een cruciale rol. De vergroening van de - voornamelijk steenkoolgedreven - energieproductie is dringend nodig. Dat die landen weinig bereid zijn om hun (betaalbare) energiezekerheid op te geven is duidelijk. Bovendien wachten de ontwikkelingslanden nog op de beloofde jaarlijkse 100 miljard dollar aan klimaatsteun uit de geavanceerde economieën. En ten slotte is er nog artikel 6 van het Parijsakkoord, dat verschillende koolstofemissiesystemen met elkaar wil verbinden (deze optie is al voorzien in het Europese cap-and-trade systeem), waardoor een efficiënte vergroening van de planeet mogelijk wordt. Vraag is of er op dit gebied veel concrete vooruitgang kan worden geboekt.
Quick wins?
De conferentie heeft zeker behoefte aan concrete successen. Mogelijk wordt een akkoord over het terugdringen van methaanuitstoot een belangrijke pluim op de hoed. Methaan is op korte termijn sterk vervuilend en een wereldwijd methaanengagement - wat de EU en de VS zullen voorstellen - zou meer dan symbolisch zijn. Of de COP26 uiteindelijk een succes zal worden, blijft erg onduidelijk. De conferentie start niet meteen onder een goed gesternte: leiders zoals Putin of Bolsonaro zegden af en ook de aanwezigheid van Xi Jinping is hoogst onzeker. Maar zoals een wijs man ooit zei: optimism is a moral duty.