CBRT waagt zich nog eens op de wisselmarkt

Niet vies van een scherpe uitspraak links of rechts en met een visie ver weg van het conventionele jaagt Turks president Erdogan beleggers geregeld de stuipen op het lijf. Het roept herinneringen op aan een niet zo ver verleden, toen Trump de scepter zwaaide in de VS. Net zoals zijn voormalige Amerikaanse collega toen, eiste de Turkse president zijn vaste plek in de financiële media op. Ook bij ons schoven hij en de Turkse lira snel hoger op de relevantieladder.

Erdogan pleit sinds jaar en dag voor lage beleidsrentes. Dat deed hij eerder deze week nog op vurige wijze. Ze zouden de groei stimuleren en tegelijk inflatie afremmen. Dat gaat in tegen de klassieke theorie. Er is helemaal niks mis met een afwijkende mening. Het vormt wel een probleem wanneer je die manu militari doorvoert in een economie die voor haar soepele werking afhankelijk is van een buitenwereld overtuigd van het tegendeel. Het vertrouwen in Turkije is daardoor compleet zoek. Het grootste slachtoffer is de Turkse lira. Zowel tegenover de euro als de dollar verloor de munt dit jaar al meer dan 40%. Sommigen in de Turkse centrale bank (CBRT) poogden dat vertrouwen terug te winnen en trokken de beleidsrente alsnog op. Zij werden snel bedankt voor bewezen diensten. In zijn streven naar een immer soepel monetair beleid, herschikte Erdogan de centrale bank meermaals: in vijf jaar tijd – de reguliere ambtstermijn – veranderde de leiding van de CBRT vier keer. De huidige gezagsgetrouwe voorzitter Kavcioglu knipte de rente ondertussen met een cumulatieve 400 bpn tot 15%. Met inflatie morgen verwacht op >20% voor november, is de reële beleidsrente nóg negatiever dan in de eurozone. Hoe krijg je buitenlandse lira-investeerders zo over de streep? Gewoon niet.

De in ijltempo depreciërende Turkse munt doet nu toch alarmbellen rinkelen bij de CBRT. Een agressieve opwaartse rentecyclus is nog steeds meest aangewezen om de lange lijdensweg van de lira te beëindigen. Maar dat kan niet, dus zocht ze een alternatief: wisselkoersinterventies. Officieel is het van 2014 geleden dat de CBRT euro’s en dollars verkocht in ruil voor Turkse lira’s voor een bedrag van iets meer dan $3 miljard. Officieus deed ze dat ook in 2019 en 2020 voor tientallen miljarden dollars. Zonder succes, overigens. Volgens bronnen aan zakenkrant Financial Times liep het bedrag gisteren op tot amper $0,5 miljard. Zakgeld. Het is niet duidelijk wat de centrale bank hiermee hoopt te bereiken. Wel leidde de terugkeer van het niet onbesproken beleidsinstrument tot de ontslagname van de minister van Financiën Elvan. De laatste der orthodoxe Mohikanen hekelde al langer het economisch en monetair beleid. Opvolger Nebati circuleert in de dichte kring rond Albayrak, Elvan’s voorloper en … architect van de 2019-2020 interventies.

De reden voor het minimale bedrag van gisteren ligt voor de hand. De CBRT heeft nauwelijks tot zelfs geen deviezenreserves. Het beetje waarmee ze aan de slag kan, is bovendien integraal geleend en moet ze vroeg of laat weer verwerven en terug betalen. Interventies zoals gisteren zijn dan van meet af aan nutteloos. Met de druk van de markt veel groter dan de zakken van de CBRT diep, kwijnt de Turkse munt vandaag verder weg. EUR/TRY vast post boven 15, USD/TRY schuift op halfweg 13/14.