Eenmalig, twee keer eenmalig ... ??

Gisteren zou een relatief rustige dag worden op de markten. De VS (Columbus Day) en een aantal Aziatische markten waren gesloten. Zonder duidelijke ‘guidance’ van de grote broer uit de VS blijven de marktbewegingen meestal gematigd, ondanks de escalatie in Oekraïne. Zo’n ‘overgangsdag’ is wel ideaal om ‘contacten’ aan te spreken en een goed gemikt gerucht de wereld in te sturen.

Rond het sluiten van de Europese markt lanceerde Bloomberg dat Duitsland op de EU-top in Praag vorige week een opening maakte richting bijkomende uitgifte van schulden op Europees niveau om de gevolgen van de energiecrisis te temperen. Tot nu was er veel Europees politiek overleg over gemeenschappelijke maatregelen tegen Rusland, over een prijsplafond voor bepaalde energiebronnen of over het belasten van de overwinsten in sommige industrieën. Ondertussen nemen de lidstaten op eigen houtje maatregelen om de gevolgen van hoge energieprijzen voor hun consumenten en bedrijven te temperen. Hierbij kunnen landen met de grootste fiscale ruimte (laag tekort en/of lage overheidsschuld) relatief natuurlijk meer doen dan landen die er wat dat betreft minder goed voor staan. Zo besliste Duitsland om een snelle terugkeer naar de fiscale orthodoxie nog even uit te stellen en ongeveer €200 mld steunmaatregelen met schulden te financieren. Landen met minder fiscale ruimte vrezen voor economische scheeftrekkingen, inclusief concurrentievervalsing binnen de EU-handelsruimte.

Voorlopig gaat het bericht over meer Duitse inschikkelijkheid enkel over geruchten. Toch ging de markt er vanuit dat door het zeer uitzonderlijk karakter van huidige crisis, er misschien toch een of andere ‘copy paste’ kan komen van de in 2020 als ‘strikt eenmalig’ voorgestelde Europese steunmechanismen. Toen kwam er uiteindelijk de dubbele structuur van SURE (€100 mld door de EU gefinancierde goedkope back-to-back leningen aan de lidstaten) en het EU Next Generation Fund (€750 mld leningen en subsidies gekoppeld aan de meerjarenbegroting). Afgezien van het belang van eventuele bijkomende steun voor individuele landen om de crisis te bestrijden, is zo’n nieuw initiatief ook belangrijk voor de Europese fiscale integratie en geeft het een boost aan de markt van EU-obligaties. Eenmalig, twee keer eenmalig, (semi-)permanent … Het zal waarschijnlijk opnieuw een lange weg van politiek debat zijn, maar de markt kijkt vooruit. Volgens de ‘bronnen’ maakte Scholz enkel een opening richting gemeenschappelijk gefinancierde leningen (idee SURE) en niet voor transfers. Ook hier zijn er natuurlijk (Covid-)precedenten/paralellen.

De marktreactie gisteren was vrij aanzienlijk al gaat de beweging vanmorgen niet verder. De Duitse 10-j rente steeg tussen 4 bpn (2-j) en 19 bpn (30-j). Voor de markt vertaalt een financiering op Europees niveau zich in een relatief hogere fiscale verplichting voor sterke landen (Duitsland) ten gunste van de ‘zwakkeren’. De Italiaanse kredietspread boven Duitsland daalde gisteren dan ook aanzienlijk (10-j -21 bpn). Normaal geeft dit soort berichten over (mogelijk) verdere Europese fiscale integratie ook de euro een duwtje in de rug, maar het intraday sprongetje was wel van heel korte duur. Zelfs al leidt het tot meer integratie, tot nader bericht blijft de energiecrisis een existentiële uitdaging voor heel de EU/EMU. Dat blijft wegen op de euro.