07.09.2022

Elektriciteitsproducenten op zoek naar liquiditeit

Marktrapport

Hans Dewachter

Chief Economist, KBC Group

Europese toezichthouders zijn in toenemende mate bezorgd over de liquiditeitsposities van een heel aantal elektriciteitsproducenten. Die dreigen immers in tijdelijke, maar grote, liquiditeitsnood te komen als gevolg van de extreme volatiliteit op de Europese energiemarkten. In het bijzonder, de grote stijging van en volatiliteit in de gas- en elektriciteitsprijzen veroorzaken een ware ravage in het liquiditeitsmanagement van elektriciteitsproducenten. Het is alle hens aan dek om liquiditeitstekorten in de energiesector te voorkomen.

Hedging, niet speculatie, aan de bron

De problemen zijn niet te wijten aan onverantwoorde speculatie door elektriciteitsproducenten, maar een gevolg van een gezonde strategie, waarbij die producenten zich trachten in te dekken tegen extreme prijsvolatiliteit. De omzet en winst van een elektriciteitsproducent hangen evenredig af van de prijsontwikkeling. In financiële termen heet dit een ‘long’ positie. Om zich tegen prijsschommelingen in te dekken neemt een producent een ‘short’ positie in door futures contracten af te sluiten: hij verkoopt zijn toekomstige energieproductie aan een vaste vooraf bepaalde prijs. En dekt alle risico’s van toekomstige prijsvolatiliteit voor zijn omzet en winst in.

Een goede huisvaderstrategie, zeker in tijden van extreme volatiliteit! Maar er is een catch. Futurescontracten (zeker in geval van een central clearing party) vereisen bepaalde (liquide) financiële waarborgen die in verhouding staan tot de tussentijdse ‘papieren’ winsten of verliezen op de futurescontracten. Prijsstijgingen vóór het einde van het contract verplichten de houders van ‘short’ posities (elektriciteitsproducenten) om tussentijds extra waarborgen bij te storten om de (tijdelijke) verliezen te dekken, ook al bestaan die verliezen slechts op papier. De enorme prijsstijgingen van de elektriciteit zorgen dus voor grote tijdelijke liquiditeitsbehoeften en in sommige omstandigheden, zoals de huidige, ook voor liquiditeitstekorten en faillissementsrisico’s.

Die liquiditeitstekorten baren toezichthouders grote zorgen. Een automatisch liquiditeitsvangnet bestaat immers niet in de energiemarkten en een faillissement van één of meerdere producenten kan belangrijke domino-effecten hebben, zowel op de futuresmarkten als op de effectieve elektriciteitsproductie. Overheden schieten daarom te hulp. Zweden en Finland beslisten begin deze week om garanties toe te kennen voor kredieten aan elektriciteitsproducenten. Zweden engageert zich voor meerdere tientallen miljarden euro’s. Maar ook andere landen zien het gevaar. Het Duitse Uniper verzekerde zich van belangrijke kredietlijnen (voor ongeveer €11 miljard, waarvan 2 miljard van de Duitse staatsbank KfW), terwijl ook andere Duitse bedrijven aangeven dat de kredietlijnen werden verruimd.

Liquiditeitscrisis 2.0?

Of liquiditeitstekorten leiden tot een crisis blijft een open vraag. Nationale toezichthouders zijn zich alvast bewust van de mogelijke risico’s en reageren in ieder geval gepast. Naast Europese prijsplafonds op elektriciteit en/of gas staan ook de liquiditeitsproblemen van de elektriciteitsproducenten op de agenda van de EU-top van 9 september.

Groothandelsprijzen elektriciteit (één dag op voorhand, in €/MWh)

_Disclaimer:

_{Dit document is opgesteld door de KBC Economics - Markets desk en is niet opgesteld door de afdeling Research. De desk bestaat uit Mathias Van der Jeugt, Peter Wuyts en Mathias Janssens, analisten bij KBC Bank N.V., die gereguleerd wordt door de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA). Deze marktadviezen zijn het resultaat van een kwalitatieve analyse, waarin ruimte is voor ervaringen uit het verleden en persoonlijke beoordelingen. De standpunten zijn gebaseerd op de huidige marktomstandigheden en kunnen elk moment veranderen. De meest prominente input komt van publiek beschikbare gegevens, financieel nieuws, economisch en monetair beleid en courante technische analyses. De KBC Economics - Markets desk heeft redelijke inspanningen geleverd om deze informatie te verkrijgen uit bronnen die zij betrouwbaar acht, maar de inhoud van dit document is opgesteld zonder dat er een inhoudelijke analyse is gemaakt van deze bronnen. Er is niet beoordeeld of deze inzichten al dan niet geschikt zijn voor een bepaalde belegger. De meningen zijn onze huidige meningen op de datum die op dit materiaal staat en kunnen tegengesteld zijn aan eerdere aanbevelingen als gevolg van veranderde marktomstandigheden. De auteurs staan niet in voor de nauwkeurigheid, volledigheid of waarde (commerciële of andere) van dit document. Evenmin zijn de auteurs aansprakelijk jegens degenen die dit overzicht ontvangen voor de inhoud ervan of voor enig verlies of schade (hetzij uit onrechtmatige daad (inclusief nalatigheid), contractbreuk, schending van wettelijke of andere verplichtingen ) als gevolg van enig handelen of nalaten op basis van deze inhoud, evenmin voor enige vordering tegen de auteurs met betrekking tot de inhoud van of de informatie in dit document. Eventuele meningen die hierin worden geuit, weerspiegelen het oordeel ten tijde van het opstellen van het overzicht en kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Gezien de aard van dit advies (gekoppeld aan valuta en rente) is het advies over het algemeen niet specifiek van aard. Als zodanig is er geen verwijzing naar enig corporate finance contract en als zodanig is er geen 12 maanden overzicht op basis van de verschillende adviezen. Dit document is slechts geldig gedurende een zeer beperkte periode, als gevolg van de snel veranderende marktomstandigheden.}

Elektriciteitsproducenten op zoek naar liquiditeit

Hans Dewachter

Groothandelsprijzen elektriciteit (één dag op voorhand, in €/MWh)

Gerelateerde publicaties

Ook de Bank of England is de Fed niet

Riksbank nadert het eindspel

Een tocht door het donker

Hongaarse centrale bank predikt de stabiliteit