Truss wil, maar kan het pond niet helpen
Het VK heeft een nieuwe premier. Liz Truss haalde het bij haar conservatieve achterban zoals verwacht van Rishi Sunak (53% vs 47%). Ze wordt al de derde sinds Cameron’s verkeerd uitgedraaide EU-referendum in juni 2016. Als binnenkomer komt ze met een plan om de energierekeningen van de Britse consument te bevriezen in plaats van met verwachte belastingverlagingen. Ook de Britse bedrijven kunnen beroep doen op fiscale steun (£40 miljard noodpakket).
In april steeg het plafond voor de gas-en elektriciteitsrekening (een erfenis van de liberalisering van de Britse energiemarkt) voor een gemiddeld huishouden met zo’n £700 tot net geen £2000 pond. Energieregulator Ofgem kondigde eerder aan dat daar in oktober nog eens 80% zou bijkomen (>£3500) omwille van de exponentiële stijging van de energieprijzen sinds de Russische invasie in Oekraïne. Cornwall Insight, de Britse testaankoop voor de energiemarkt, voorspelde eind vorige maand stijgingen tot £5400 in januari 2023 en £6600 in april 2023. Die assumpties betekenden op een jaar tijd een vervijfvoudiging van de energiefactuur.
De nieuwe Britse regering wil daar een stokje voorsteken. Volgens gelekte documenten zal ze de energiefactuur voor anderhalf jaar bevriezen op de huidige niveaus en zelf de meerprijs betalen. Een mechanisme dat de overheid naar schatting tot £130 miljard kan kosten. Op korte termijn wil ze daarmee de koopkracht van de Britse gezinnen vrijwaren. De Britse inflatie bedraagt immers 10.1% j/j en zal nog verder stijgen. De meest pessimistische scenario’s, een versnelling tot 20% j/j begin volgend jaar zijn nu wel van de baan. Het energiemechanisme haalt de verwachte inflatiepieken uit het scenario, maar doet voor de rest weinig aan de bredere prijsdruk.
De Britse bazooka is een tweesnijdend zwaard voor het Britse pond. Op korte termijn kunnen de vraag-ondersteunende maatregelen de groei in stand houden. Tenminste als de gemiddelde Brit er niet voor kiest om de “vrijgekomen” middelen opzij te zetten. Het denkpatroon van de burgers houdt ondertussen immers rekening met zwaardere tijden voor de boeg. Het tweede mechanisme dat kan spelen is dat van de centrale bank. Een soepel fiscaal beleid wordt in theorie aangevuld met een strakker monetair beleid. De hamvraag luidt of de Bank of England bereid is om op de rem te gaan staan als de regering vol gas geeft. Bovendien zullen de inflatievoorspellingen door de kunstmatige ingreep minder slecht ogen. De verwachte Britse beleidsrentepiek (geldmarkt) lag gisteren op 4.5% tegen augustus volgend jaar. Vandaag is dat… 4.25%. Aan de andere kant van de muntvergelijking staat de ECB/euro bovendien voor een inhaalbeweging.
Staan er nog vraagtekens rond eventuele korte termijn voordelen voor het pond, dan staan er uitroeptekens bij de lange termijn nadelen. Het Verenigd Koninkrijk kampt al jaren met een tekort op de lopende rekening, maar dat liep in het eerste kwartaal op tot 7% (!) van het BBP. Daar komt de volgende jaren een joekel van een begrotingstekort bij. Relatief hogere inflatie, de naweeën van de brexit en oplopende “twin deficits” zijn de molenstenen rond sterling’s nek. EUR/GBP hoort op termijn opnieuw boven 0.90.
Mathias Van der Jeugt, KBC Marktenzaal
EUR/GBP: sterling speelt – zeker op lange termijn – met slechte kaarten
