ECB renteverhoging overschaduwd door recessievrees

Sneller dan verwacht laat de eurozone de periode van negatieve rentes achter zich. De ECB vervoegde donderdag de grote ‘frontloading’ trend. Met het voorbeeld van de Fed voor ogen, werd de markt via een ‘subtiele’ lekken gewaarschuwd. Het zouden 50 bpn worden i.p.v. de 25 bpn die sinds juni werd vooropgesteld. De deposito/bodemrente komt opnieuw op 0%.

Voorzitster Lagarde hield ook het instrument tegen marktfragmentatie boven de doopvont. Het kind heet officieel Transmission Protection Instrument (TPI). Het moet voorkomen dat minder sterke landen via te hoge risicopremies op hun overheidsobligaties strakkere monetaire condities zouden krijgen dan andere landen. De ECB stond hier voor een dilemma. Om ‘ongewenst’ hoge rentes in landen als Italië efficiënt en geloofwaardig in te perken, moet het programma de facto onbeperkt zijn en zonder voorwaarden kunnen worden geactiveerd. Landen zoals Duitsland willen echter niet dat het programma onbeperkt toegang geeft tot goedkope financiering die niet in lijn is met de fundamenten. Daarom zal de ECB vier economisch-fiscale criteria (veelal ook gebruikt door de Europese Commissie) aftoetsen alvorens het programma te activeren. Geen onbelangrijk detail: die criteria zijn een bron van informatie, maar de ultieme inschatting en beslissing komt enkel het ECB-beleidscomité toe. Met andere woorden: de ECB kan beslissen om het programma te activeren, ook al zijn niet alle criteria perfect vervuld.

De combinatie van veel te hoge inflatie en oplopende inflatierisico’s enerzijds en de beschikbaarheid van een ‘anti-fragmentatietool’ om ongewenste neveneffecten van de normalisatie te voorkomen anderzijds, deed de ECB haar ‘forward guidance’ i.v.m. 25 bpn opgeven en verantwoordde om nu al de stap van 50 bpn.

De volgende vraag is: ‘what’s next?’ Op de volgende vergaderingen komt er verdere normalisatie. Toch zijn we ook hier in een nieuw tijdperk aanbeland. (Concrete) ‘forward guidance’, de voorbije jaren  een essentieel deel van het beleidsapparaat, wordt afgevoerd. De ECB laat zich vanaf nu enkel leiden door de data (deed ze dat vroeger dan niet?). Hiermee vervalt het ‘expliciete’ engagement i.v.m. een volgende stap van 50 bpn in september. Het kan, maar het debat blijft open.

De marktreactie? De rentes doken donderdag en vooral vrijdag scherp lager. Vooral de Europese rentes braken belangrijke steunniveaus. Dat had echter weinig te maken met de ECB-beslissing. De Europese rentes en de euro veerden heel even op na het rentebesluit, maar het was zeer snel over tot de orde van de dag. Die orde van de dag werd vooral bepaald door een onverwacht forse terugval van de PMI-indicatoren in de VS en Europa op vrijdag. In beide gevallen dook de algemene ‘composite’ index beneden de kaap van 50 die de grens aangeeft tussen groei en contractie. De markten concludeerden dat de dagen van de anti-inflatiecampagne van de Fed en de ECB mogelijk geteld zijn. Laat een economische terugval nog ruimte voor verdere renteverhoging, zeker in 2023? De moeilijke balans tussen groei en inflatie, weet je wel. Dat debat wordt deze week alvast verder gestoffeerd door de eerste schatting van de groei in het tweede kwartaal in de VS en de EMU en door de EMU-inflatiecijfers voor juli. Voor die laatste (8.7% j/j) wordt alvast weinig soelaas verwacht.