25.04.2023

Begrotingsschade opgemeten

Marktrapport

Lieven Noppe

Senior Economist, KBC Group

lieven.noppe@kbc.be

Eind vorige week heeft Eurostat de eerste ‘notificatie’ van de overheidstekorten en -schuld voor de EU-landen over het jaar 2022 gepubliceerd. De cijfers schetsen het beeld van de overheidsfinanciën volgens de nationale rekeningen. In de EU hebben deze cijfers ook een politiek belang, omdat ze worden gebruikt bij de toepassing van de procedures voor het vaststellen van “buitensporige begrotingstekorten”. In principe kunnen landen met te grote overheidstekorten en/of -schuld in het kader van die procedure op het matje worden geroepen. In het ergste geval kunnen ze zelfs Europese boetes oplopen.

Zo’n vaart zal het nu niet onmiddellijk lopen. De strikte toepassing van de begrotingsregels is immers nog tot het einde van dit jaar opgeschort, doordat aanvankelijk wegens de coronacrisis en nadien wegens de energiecrisis de zogenoemde ‘ontsnappingsclausule’ is geactiveerd. Maar eind dit jaar wordt die opgeheven en krijgen de cijfers opnieuw een dwingender karakter. De zopas gepubliceerde cijfers laten nu dus vooral toe om de schade op te meten, die de recente crisissen in de overheidsfinanciën hebben aangericht.

In 2019, vóór het uitbreken van de crisissen, hadden enkel Frankrijk, Roemenië en Spanje een begrotingstekort van meer dan 3% van het bbp en hadden 17 van de 27 EU-landen een begrotingsoverschot. In 2022 hadden 11 landen een tekort en nog slechts 6, meestal zeer kleine landen een overschot. Van de grote(re) landen had enkel Duitsland een tekort van minder dan 3% van het bbp. In Nederland was de begroting in evenwicht. Met een tekort van 3,9% van het bbp hangt België aan de staart van het peloton, maar hinkt het niet veel achter op het gemiddelde van de eurozone. Van de grote landen deden Frankrijk, Spanje en Italië het nog slechter dan België.

De schuldgraad lag in de eurozone in 2022 7,5 procentpunten van het bbp hoger dan in 2019. In België was de verslechtering precies even groot, maar uiteraard was de uitgangspositie in 2019 veel slechter (zie figuur). De eurolanden hebben doorgaans een hogere schuldgraad dan de niet-eurolanden. Met een graad van 105,1% van het bbp zit België in de kopgroep van het peloton van eurolanden (gerangschikt van hoge naar lage schuldgraad), al wordt het ook hier vooraf gegaan door onder meer grotere landen als Italië, Spanje en Frankrijk.

Het is duidelijk dat de meeste regeringen werk voor de boeg hebben om de overheidsfinanciën opnieuw in evenwicht te brengen. Hoe ze dat willen aanpakken, zou moeten blijken uit de Nationale Hervormings- en Stabiliteits-/Convergentieplannen die in de loop van deze week bij de Europese Commissie worden verwacht. Hoe ernstiger ze het werk aanpakken, hoe meer ze de job van de centrale banken ondersteunen in hun strijd tegen de inflatie… en hoe minder risico de regeringen lopen om zichzelf in de problemen te werken in de huidige opwaartse rentecyclus.

Brutoschuld gezamenlijke overheid

_Disclaimer:

_{Dit document is opgesteld door de KBC Economics - Markets desk en is niet opgesteld door de afdeling Research. De desk bestaat uit Mathias Van der Jeugt, Peter Wuyts en Mathias Janssens, analisten bij KBC Bank N.V., die gereguleerd wordt door de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA). Deze marktadviezen zijn het resultaat van een kwalitatieve analyse, waarin ruimte is voor ervaringen uit het verleden en persoonlijke beoordelingen. De standpunten zijn gebaseerd op de huidige marktomstandigheden en kunnen elk moment veranderen. De meest prominente input komt van publiek beschikbare gegevens, financieel nieuws, economisch en monetair beleid en courante technische analyses. De KBC Economics - Markets desk heeft redelijke inspanningen geleverd om deze informatie te verkrijgen uit bronnen die zij betrouwbaar acht, maar de inhoud van dit document is opgesteld zonder dat er een inhoudelijke analyse is gemaakt van deze bronnen. Er is niet beoordeeld of deze inzichten al dan niet geschikt zijn voor een bepaalde belegger. De meningen zijn onze huidige meningen op de datum die op dit materiaal staat en kunnen tegengesteld zijn aan eerdere aanbevelingen als gevolg van veranderde marktomstandigheden. De auteurs staan niet in voor de nauwkeurigheid, volledigheid of waarde (commerciële of andere) van dit document. Evenmin zijn de auteurs aansprakelijk jegens degenen die dit overzicht ontvangen voor de inhoud ervan of voor enig verlies of schade (hetzij uit onrechtmatige daad (inclusief nalatigheid), contractbreuk, schending van wettelijke of andere verplichtingen ) als gevolg van enig handelen of nalaten op basis van deze inhoud, evenmin voor enige vordering tegen de auteurs met betrekking tot de inhoud van of de informatie in dit document. Eventuele meningen die hierin worden geuit, weerspiegelen het oordeel ten tijde van het opstellen van het overzicht en kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Gezien de aard van dit advies (gekoppeld aan valuta en rente) is het advies over het algemeen niet specifiek van aard. Als zodanig is er geen verwijzing naar enig corporate finance contract en als zodanig is er geen 12 maanden overzicht op basis van de verschillende adviezen. Dit document is slechts geldig gedurende een zeer beperkte periode, als gevolg van de snel veranderende marktomstandigheden.}

Begrotingsschade opgemeten

Lieven Noppe

Brutoschuld gezamenlijke overheid

Gerelateerde publicaties

Ook de Bank of England is de Fed niet

Riksbank nadert het eindspel

Een tocht door het donker

Hongaarse centrale bank predikt de stabiliteit