23.02.2023

Zuid-Afrika in de ban van stroomonderbrekingen

Marktrapport

Cora Vandamme

Senior Economist, KBC Group

cora.vandamme@kbc.be

Zuid-Afrika zette het nieuwe jaar donker in. Stroomonderbrekingen zijn geen nieuwigheid in het land, maar de schaal waarop ze de laatste maanden voorkwamen wel. In 2022 waren er op meer dan 200 dagen stroomonderbrekingen en dit jaar wordt verwacht dat het aantal dagen met stroomuitval op 250 zal liggen. Dit getal ligt een stuk hoger dan de 100 dagen waarmee de Zuid-Afrikaanse centrale bank rekening hield in haar economische groeivooruitzichten in november. Dit bracht de monetaire instelling ertoe de reële bbp-groeivoorspelling voor 2023 drastisch te reduceren van 1,1% tot 0,3% jaar-op-jaar.

Staatsbedrijf Eskom schiet tekort

De belangrijkste verantwoordelijkheid voor de stroomonderbrekingen in Zuid-Afrika ligt bij staatsbedrijf Eskom. Het bedrijf staat in voor meer dan 90% van de stroomvoorziening in het land maar slaagt er niet in om voldoende elektriciteit te leveren als gevolg van corruptie, een tekort aan investeringen en verouderde koolcentrales. De onrust die volgt uit de vele en vaak lang aanhoudende (10 uur per dag) stroomonderbrekingen zet druk op de huidige regering van President Cyril Ramaphosa, die volgend jaar verkiezingen te slikken krijgt.

Regering probeert brokken te lijmen

In een poging om kritieke infrastructuur te vrijwaren van stroomstoringen en om het aantal onderbrekingen te reduceren, riep de regering begin februari de noodtoestand uit. Deze beslissing maakt het mogelijk om energieprojecten sneller door te voeren, fondsen vrij te maken en regelgeving te omzeilen. De noodtoestand komt bovenop de ambitieuze beleidsmaatregelen die de regering eerder doorvoerde om het monopolie van Eskom te doorbreken en private energieproductie mogelijk te maken. Deze plannen zullen pas binnen enkele jaren effect hebben. Ondertussen behelpen veel bedrijven zich door te investeren in tijdelijke of lokale oplossingen zoals dieselgeneratoren en zonnepanelen. Dit werd vorig jaar pas mogelijk gemaakt door de afschaffing van de licentieplicht voor bedrijven die hun eigen stroom opwekken.

Tragere verkrapping monetair beleid

Ondanks alle regeringsmaatregelen besliste de centrale bank toch om de rente slechts met 0,25 procentpunt te verhogen (0,5 procentpunt verwacht). Ter verantwoording van haar beslissing wees ze naar de lagere groeiverwachting en de voorzichtig dalende inflatie. Er is dan ook weinig geloof binnen de centrale bank dat de elektriciteitsproblemen snel opgelost zullen raken.

Ook de Zuid-Afrikaanse munt deelt in de klappen. Aan het eind van 2022 genoot de rand nog mee van de heropleving van de risico-appetijt in de financiële markten en de bijhorende appreciatie van de munten van opkomende economieën. Begin 2023 ontkoppelde de munt evenwel van de dollar omwille van de toenemende zorgen over de economische impact van de elektriciteitsonderbrekingen. De huidige wisselkoers van de ZAR is dan ook betrekkelijk zwakker dan die van de munten in vergelijkbare ontwikkelende markten.

USD/ZAR

_Disclaimer:

_{Dit document is opgesteld door de KBC Economics - Markets desk en is niet opgesteld door de afdeling Research. De desk bestaat uit Mathias Van der Jeugt, Peter Wuyts en Mathias Janssens, analisten bij KBC Bank N.V., die gereguleerd wordt door de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA). Deze marktadviezen zijn het resultaat van een kwalitatieve analyse, waarin ruimte is voor ervaringen uit het verleden en persoonlijke beoordelingen. De standpunten zijn gebaseerd op de huidige marktomstandigheden en kunnen elk moment veranderen. De meest prominente input komt van publiek beschikbare gegevens, financieel nieuws, economisch en monetair beleid en courante technische analyses. De KBC Economics - Markets desk heeft redelijke inspanningen geleverd om deze informatie te verkrijgen uit bronnen die zij betrouwbaar acht, maar de inhoud van dit document is opgesteld zonder dat er een inhoudelijke analyse is gemaakt van deze bronnen. Er is niet beoordeeld of deze inzichten al dan niet geschikt zijn voor een bepaalde belegger. De meningen zijn onze huidige meningen op de datum die op dit materiaal staat en kunnen tegengesteld zijn aan eerdere aanbevelingen als gevolg van veranderde marktomstandigheden. De auteurs staan niet in voor de nauwkeurigheid, volledigheid of waarde (commerciële of andere) van dit document. Evenmin zijn de auteurs aansprakelijk jegens degenen die dit overzicht ontvangen voor de inhoud ervan of voor enig verlies of schade (hetzij uit onrechtmatige daad (inclusief nalatigheid), contractbreuk, schending van wettelijke of andere verplichtingen ) als gevolg van enig handelen of nalaten op basis van deze inhoud, evenmin voor enige vordering tegen de auteurs met betrekking tot de inhoud van of de informatie in dit document. Eventuele meningen die hierin worden geuit, weerspiegelen het oordeel ten tijde van het opstellen van het overzicht en kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. Gezien de aard van dit advies (gekoppeld aan valuta en rente) is het advies over het algemeen niet specifiek van aard. Als zodanig is er geen verwijzing naar enig corporate finance contract en als zodanig is er geen 12 maanden overzicht op basis van de verschillende adviezen. Dit document is slechts geldig gedurende een zeer beperkte periode, als gevolg van de snel veranderende marktomstandigheden.}

Zuid-Afrika in de ban van stroomonderbrekingen

Cora Vandamme

USD/ZAR

Gerelateerde publicaties

Ook de Bank of England is de Fed niet

Riksbank nadert het eindspel

Een tocht door het donker

Hongaarse centrale bank predikt de stabiliteit