Brexit’s back, alright

Brexit’s back. Lang verdrongen door de coronacrisis, herovert het vertrek van het VK uit de Europese unie opnieuw de debatten, zowel op de markten als in de journaals. De aanleiding is notoir schenenschopper Boris Johnson. Wat deed de blonde excentriekeling deze keer?

We gaan even terug in de tijd. In oktober 2019 forceerde het VK onder leiding van premier Johnson en de EU een nieuwbakken scheidingsakkoord. Er werd een alternatief voor de verguisde backstopregeling gevonden. Kort gezegd komt het er op neer dat enkel Noord-Ierland deel zou blijven uitmaken van de Europese douane-unie eens het VK uit de EU stapt. Op die manier vermijdt men een harde grens tussen Noord-Ierland en Ierland maar komt ze er de facto “in zee”, tussen Noord-Ierland en de rest van het VK.

Afgelopen weekend legde de Britse premier een bom onder dat formeel goedgekeurde akkoord. De zakenkrant Financial Times ontdekte dat de regering Johnson wetgeving voorbereidt die van onder meer de Noord-Ierse regeling brandhout maakt. De wet, die vandaag wordt voorgesteld, geeft ministers de macht om douaneformaliteiten waaraan Noord-Ierse bedrijven moeten voldoen willen ze goederen exporteren naar het de rest van het VK, op te schorten. Het VK is één en ondeelbaar, is de redenering. Dat papierwerk is nochtans het gevolg en eigenlijk niets minder dan de essentie van het in 2019 goedgekeurde plan. De wet ondermijnt eveneens het onderwerp van de staatsteun aan Noord-Ierland. De EU moet daarvan desgevallend en altijd op de hoogte gebracht worden. Dat houdt steek. Gesubsidieerde Noord-Ierse bedrijven hebben met hun onbeperkte toegang tot de Europese markt immers een concurrentieel voordeel. Maar ook hier legt het voorstel de beslissingsmacht voor kennisgeving bij de Britse ministers. Johnson legde tot slot en zonder overleg 15 oktober als deadline vast voor een akkoord. Zonder compromis valt de handel tussen de EU en het VK van de ene dag op de andere terug op de regels van de WHO.

Johnson speelt het spel hard. De onderhandelingen over de toekomstige handelsrelatie zitten al weken in het slop. Visserij en nota bene staatssteun zijn de te overwinnen obstakels. Het is raden naar zijn redenen (hoog mikken om laag te eindigen, tanende populariteit?), want dit soort (bluf)poker draagt niets bij tot de al moeilijke gesprekken. Los van zijn échte intenties schiet Johnson toch vooral in eigen voet. Behalve verbolgen EU-leiders, leverde de démarche ook het ontslag van juridisch topadviseur sir Jonathan Jones op. Jones is niet te spreken over het feit dat het VK tot zoveel bereid is als het flagrant met de voeten treden van internationaal recht. Daar ligt meteen ook de mogelijk permanente schade voor het VK. Zelfs al werpt Johnson’s strategie vruchten af in de Europese gesprekken, het land verliest aan geloofwaardigheid als betrouwbare handelspartner op het internationale toneel. En het VK moet nog héél wat andere handelsakkoorden afsluiten …

De toegenomen onzekerheid, de hernieuwde dreiging van een no-deal brexit en een deuk in de Britse internationale standing. Niet verwonderlijk betaalt het Britse pond een stevige prijs. EUR/GBP maakt op enkele dagen goed wat het in twee maand tijd verloor. Het paar veerde op vanuit de steunzone rond 0,885 richting 0,91 vandaag. Het is moeilijk om op korte termijn positief te zijn over de munt. We verwachten dat de zone 0,90+ de komende periode vertrouwd terrein wordt voor het pond. Dat is volgens ons ook (fundamenteel) terecht, zeker na de recente ontwikkelingen.