Uitslag Poolse verkiezingen onzeker
De tweede ronde van de Poolse presidentsverkiezingen belooft een nagelbijter te worden komende zondag. In de eerste stemmingsronde op 28 juni haalde zittend president Andrzej Duda zo’n 43,5% van de stemmen, een groot verschil met de tweede in rij, Trzaskowski, die het met 30,5% van de stemmen moest doen. Toch is een verkiezingsoverwinning voor Duda op 12 juli allesbehalve zeker. De peilingen voor de tweede ronde doen vermoeden dat het een nek-aan-nek race zal worden tussen beide kandidaten. De verkiezingsuitslag zal de toekomst bepalen, niet alleen van Polen maar ook van de EU.
Dubbeltje op zijn kant
Zowel huidig president Duda van de nationalistische regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (officieel ex-lid omdat de president geen lid van een partij kan zijn) als Trzaskowski van de conservatief-liberale Burgercoalitie kunnen zondag, volgens de Politico peilingen, 50% van de stemmen winnen in de tweede ronde van de presidentverkiezingen (onbesliste stemmen niet meegeteld). Wie als overwinnaar uit de bus zal komen op zondag is dan ook hoogst onzeker.
De rol van Poolse president mag dan wel voornamelijk een ceremoniële functie zijn, toch brengt de titel ook enkele belangrijke voordelen met zich mee. Zo heeft de president het recht om het parlement te ontbinden, heeft hij/zij vetorecht over wetgeving en vertegenwoordigt hij/zij Polen op het internationale toneel. De kans bestaat dus dat de partij van Duda deze machtspositie zal verliezen. Dit is niet de eerste keer dat de PiS zijn macht ziet tanen. In 2015 haalde de partij nog een absolute meerderheid in de Senaat en de Sejm. Daarop hervormde de partij onder andere het gerecht en de media waardoor deze minder onafhankelijk werden. Hierdoor kwam Polen op ramkoers te liggen met de Europese Commissie. De populariteit van de partij is sindsdien wat afgenomen en in 2019 raakte de partij haar absolute meerderheid in de Senaat kwijt.
Resultaat verkiezingen ook bepalend voor EU
De inzet van de verkiezingen is groot. Als Duda wint kan ‘zijn’ partij verder de ingeslagen weg volgen zonder al te veel weerstand. Naast de hervorming van de rechtsmacht zijn er ook andere belangrijke strijdfronten zoals de rechten van de LGBTQ-gemeenschap, vrouwen en migranten waarop de partij verder haar standpunt zou kunnen doordrukken. Bij een overwinning van Duda zal de relatie tussen Polen en de EU waarschijnlijk gespannen blijven de komende jaren.
Met Trzaskowski aan het roer zou de situatie er anders uitzien. Trzaskowski heeft tijdens zijn campagne aangegeven dat hij het conflict met de EU wil oplossen en de banden met het blok opnieuw wil aanhalen. Bovendien zou hij als president, met behulp van zijn vetorecht, beslissingen van het parlement kunnen tegenhouden omdat de meerderheid van de regerende partijen in het parlement te klein is om het veto weg te stemmen. De reactie van de markten na de eerste ronde van de presidentsverkiezingen was zeer beperkt. Indien Trzaskowski wint volgende zondag bestaat de kans dat er opluchting komt vanuit de financiële markten maar we verwachten geen grote marktbewegingen.
Geen marktreactie na eerste ronde Poolse presidentsverkiezingen
