Naar een nieuwe post-corona wereldorde

De wereldeconomie post-corona zal er drastisch anders uitzien. De coronacrisis woedt nog volop, maar we zien al initiatieven die het post-corona tijdperk vorm zullen geven. En die initiatieven komen uit diverse hoeken, en zeker niet altijd met de beste bedoelingen voor iedereen. Zo worden de komende weken cruciaal voor de brexitonderhandelingen tussen de EU en het VK. Dat is al lang geen Europees onderonsje meer, want de VS weegt meer en meer op het bilateraal overleg. Sinds 2017 bieden de VS een duidelijk alternatief aan het VK in de vorm van een verregaand handels- en investeringsakkoord met de VS in plaats van met de EU. Zeker binnen de Britse regering hebben velen daar oren naar. De EU is dan wel de belangrijkste handelspartner van het VK, maar de Amerikaanse markt is eveneens belangrijk. De Britse export naar de VS gaat momenteel zelfs in stijgende lijn, in tegenstelling tot de export naar de EU-markten. Momenteel drukken de VS op het gaspedaal aangezien de Brits-Europese onderhandelingen een cruciale fase ingaan indien men nog een akkoord wil bereiken tegen eind juni, in principe de deadline om de onderhandelingen eventueel te verlengen. Het IMF pleit open en duidelijk voor een uitstel, maar de Britse regering wil er voorlopig absoluut niet van weten. Het is naïef te denken dat het VK uiteindelijk voorrang zal geven aan een akkoord met de EU. De Amerikanen kunnen sterke troeven op tafel leggen, want de intensieve samenwerking met de Britten past in hun beeld van een nieuwe wereldorde: een westers blok tegen de opkomende economieën. Een akkoord VK-VS, zonder akkoord VK-EU, zal zeker op korte termijn een sterk negatieve impact hebben op de EU economie.

De Amerikaanse interesse in een akkoord met het VK staat in schril contrast met de nieuwe confrontatie tussen de VS en China. Het is duidelijk dat de handelsoorlog niet voorbij is en zelfs een nieuwe fase ingaat die handel en economie ver overstijgen. De coronacrisis is een welkom excuus om de macht van China en andere opkomende economieën te beteugelen. De vraag is maar of dit zal lukken, want volgens nieuwe IMF-groeivoorspellingen zullen de opkomende economieën versterkt uit de coronacrisis komen, ten nadele van de westerse landen. Ook China zelf stelt zich opnieuw assertiever op met een duidelijke waarschuwing tegen nieuw protest in Hongkong en nieuwe stimuli om de Chinese internationale belangen te versterken, waaronder schuldverlichting voor al wie het Belt and Road initiatief een warm hart toedraagt.

Intussen vechten we in Europa tegen onze eigen demonen. De dubbelzinnige beslissing van het Duitse Hooggerechtshof om de ECB te verplichten kwantitatieve versoepeling beter te motiveren en enkel proportioneel toe te passen legt een tijdbom onder verdere monetaire stimulus in Europa en leidt terecht tot nervositeit in de markten. Een structurele wijziging in de EU-wetgeving dringt zich op, maar het is maar de vraag of we daarrond een consensus kunnen vinden. In afwachting daarvan is het bang afwachten of de ECB voldoende steun kan blijven bieden om schokken in de Europese economie op te vangen. De slagkracht van de ECB is duidelijk gekortwiekt. Intussen probeert Europa zich, enigszins artificieel en naïef, als pleitbezorger voor een eerlijke, wereldwijde verspreiding van anti-Covid-19-vaccins te profileren. Een waardevol initiatief dat helaas pijnlijk duidelijk maakt dat er weinig animo is voor multilaterale samenwerking.

Deze recente gebeurtenissen tonen aan dat de post-corona-economie minder marktgeoriënteerd zal zijn, met veel meer hindernissen voor internationale business. Wie wil overleven in dit mijnenveld, zal sterke kaarten moeten hebben.