Corona: een meervoudige (supply) chain crisis?
‘Corona’. Anderhalve maand geleden was de inschatting voor de markt ‘simpel’. Het was een ‘extern event’ dat vooral China tijdelijk zou treffen. Investeerders positioneerden zich voor een ‘V-shaped’ herstel. De ‘V’ werd geleidelijk een ‘U’ en sommigen vrezen stilaan dat het een langere ‘L’ dreigt te worden. Corona heeft onverwacht een aantal andere verstorende mechanismen in gang gezet. Het was uiteraard begrijpelijk dat de markt zich herpositioneerde voor de gevolgen van corona op direct getroffen delen van de economie (reizen, etc.). Daarnaast ’besmette’ corona echter geleidelijk een aantal andere deelmarkten waar je dit a priori niet onmiddellijk zou hebben verwacht.
De oliemarkt was het eerste voorbeeld. Je kon verwachten dat ook de vraag naar olie een ‘V-shaped’ patroon zou volgen in lijn met de rest van de economie. Er was echter een politieke complicatie. De OPEC+ (OPEC met o.a. niet-lid Rusland) moest beslissen hoe de vraaguitval te ‘verdelen’ via productiebeperkingen om de olieprijsdaling te temperen. Een akkoord bleek, vooral omwille van eenieders politieke agenda, niet mogelijk. Integendeel, Saudi-Arabië en Rusland begonnen een economische oorlog om marktaandeel, met een val in de olieprijs als gevolg. Op zich is dat een positieve aanbodschok voor landen die olie invoeren. De duik van de olieprijs zorgde via financiële en economische verbanden echter voor grote onzekerheid. Veel investeerders rekenden op de cashflows van olie- en grondstoffen gerelateerde activiteiten en veel bedrijven zijn direct of indirect verbonden met de oliesector, zeker in de VS. Vorig jaar toonde het handelsconflict hoe belangrijk stabiele, voorspelbare ‘supply chains’ zijn voor de economie. Dat bleek ook in deze ‘oliecrisis’. Als je te hard trekt aan de koortjes in een complex web (zoals de oliemarkt) weegt de verstoring van dit web niet op tegen de in theorie ‘positieve’ aanbodschok van een lagere oliefactuur.
Een gelijkaardig voorbeeld vannacht. President Trump kwam met zijn antwoord op de coronacrisis. Hij stelde uiteraard maatregelen in het vooruitzicht om burgers en bedrijven te ondersteunen die getroffen worden door de coronacrisis. Een aantal maatregelen zijn weinig concreet en het is niet duidelijk welke door het Congres goedgekeurd zullen worden. De aandacht voor die maatregelen is hoe dan ook beperkt. De ‘eye-catcher’ was immers de aankondiging om het inreizen uit Europa voor 30 dagen de facto te blokkeren. Je kan dit niet anders interpreteren als een ‘verdoken’ nieuwe stap in de handelsoorlog tussen Europa en de VS. De ‘versprekingen’ van Trump tijdens zijn speech waar hij suggereerde dat ook goederen en handel geviseerd werden (later rechtgezet) waren in dit opzicht illustratief. Als onnodige verstoring van ‘supply chains’/economisch weefsel kan dit tellen. De marktreactie vanmorgen spreekt boekdelen.
Inzake mogelijke verstoring van marktkettingen kijken we toch ook naar het krediet- en liquiditeitskanaal. De situatie is niet te vergelijken met 2009. Door het beleid van de centrale banken is er ‘excess liquidity’. Iedereen die kredietwaardig is, kan in principe liquiditeit krijgen, zelfs aan een relatief goedkope prijs. Verschillende overheden kondigden ook al maatregelen aan om de kredietverlening, vooral aan KMO’s, bijkomend te ondersteunen. Toch zijn er tekenen van nervositeit, onder meer via oplopende kredietrisicopremies. Hopelijk was de uitschuiver van president Trump de laatste onnodige verstoring van het financieel en economisch netwerk. ECB-voorzitster Lagarde heeft straks de ‘eer’ om samen met de regeringen, maatregelen te brengen die opnieuw olie in plaats van zand in het financieel-economisch radarwerk injecteren. Of en in welke mate dat gelukt is bespreken we morgen.