Europese PMI’s: stagnatie, maar nog geen beterschap
Vorige week kaapten Draghi’s slotakkoord en brexitontwikkelingen de aandacht weg van de maandelijkse PMI-enquêtes bij Europese aankoopdirecteurs. We benadrukten al vaker het belang van die PMI’s als meest tijdige update over de Europese groei. De conclusie na de oktobercijfers luidt dat de patiënt nog niet aan de beterhand is, maar zijn toestand gaat er niet langer op achteruit.
De samengestelde PMI-indicator voor de euro zone steeg marginaal van 50.1 in september – dieptepunt sinds de start van de Europese groeicyclus in 2013 – tot 50.2. Ter herinnering: 50 vormt de grens tussen groei en contractie. De stilstand van de Europese economie zet zich dus door bij de start van het 4e kwartaal. De data wijzen op een groeidynamiek van 0.1% op kwartaalbasis. Groei in de binnenlandse dienstensectoren (51.8 van 51.6) wist de verliezen uit de exportgerichte verwerkende nijverheid (45.7, net als in september) uit. De malaise in de maaksector houdt ondertussen al 9 maanden aan. Vooroplopende indicatoren zoals nieuwe (export)orders duiden nog niet op beterschap. Bedrijven werkten de voorbije maanden hun achterstand al meer dan weg en hebben capaciteitsoverschot. De impact op de tewerkstelling laat zich raden. In de verwerkende nijverheid schrapten bedrijven jobs aan het snelste tempo sinds begin 2013, terwijl de toename in de dienstensector de traagste was sinds 2016. Die laatste ontwikkeling houden we nauwlettend in de gaten. Als de zwakke internationale sector de binnenlandse consumenten treft, kan de huidige groeivertraging/stilstand omslaan in recessie.
Behalve op sectorniveau, is er ook een opvallend verschil op nationaal gebied. Frankrijk verraste zowaar in positieve zin, terwijl Duitsland opnieuw achterop hinkt. De Franse PMI steeg van 50.9 tot 52.6. De verbetering was zichtbaar in de maak- (50.5 van 50.1) en dienstensectoren (52.9 van 51.1). De Franse orderboekjes lopen in tegenstelling tot de Duitse opnieuw vol. In Duitsland zegt de optimist dat het verval in de verwerkende nijverheid afneemt, maar ziet de realist tekenen van achteruitgang in de dienstensector. De algemene tewerkstellingscomponent viel voor het eerst in zes jaar tijd onder de 50-grens. De Duitse economie zal net als in het tweede kwartaal nipt krimpen en in het laatste kwartaal waarschijnlijk hoogstens stagneren.
We staan duidelijk voor een cruciaal kwartaal. We hoopten dat het brexitoptimisme sinds het midden van de voorbije maand al iets meer in de cijfers zou doorsijpelen. We bergen die hoop/verwachting nog niet op. Bovendien werken de VS en China richting een officieel deelakkoord op handelsgebied tegen midden november. Dan ontmoeten Amerikaans president Trump en Chinees president Xi Jingping elkaar aan de zijlijn van de APEC-top in Chili. Reden genoeg voor de toonaangevende Amerikaanse S&P 500 beursindex om een nieuwe recordkoers te zetten. De (rente)markten geven de economie voorlopig ook opnieuw het voordeel van de twijfel. Europese rentes overwonnen eerste technische barrières en lieten de dieptepunten van augustus achter zich.
Mathias Van der Jeugt, KBC Marktenzaal