Ierse domper op de feestvreugde?

Donderdagochtend 17 oktober, de landingsbaan voor een brexitdeal lijkt in zicht. Alle ogen zijn op het VK gericht: kan de moeilijke brexitpuzzel deze keer opgelost worden? We kijken allemaal met argusogen toe en leven op hoop, en dan, na lange onderhandelingen worden we beloond met een tweet: “Waar een wil is, is een deal’ – wij hebben er één.” aldus Europees Commissievoorzitter, Jean-Claude Juncker. We slaken een zucht, eindelijk stijgt er dan toch witte rook op vanuit Brussel: de 27 EU-lidstaten hebben unaniem hun fiat gegeven voor de nieuwe brexitdeal. Komt er een einde aan drie jaar van onnavolgbaar brexitgesteggel? Aan de top zijn ze alvast in hogere sferen. Aan de zijde van Juncker beklemtoonde Johnson dat deze deal het VK toelaat 'volledig te vertrekken uit de EU op 31 oktober'. Zodus riep Johnson het Britse parlement op, dat eerder drie maal ‘no’ zei tegen het scheidingsverdrag van voorgangster Theresa May, 'deze excellente deal' groen licht te geven. 'We kunnen vanaf volgende maand zelf onze handelsdeals sluiten. En we beslissen dan zelf over onze wetten, grenzen en centen.'

Appelen en peren?

De eerste vraag die we ons stellen luidt: waarin verschilt deze deal van die van voorgangster May? De Ierse ‘backstop’, lange tijd het knelpunt in de onderhandelingen, wordt in het nieuwbakken akkoord vervangen door nieuwe douaneregels. Het was zoeken naar een evenwicht: enerzijds het vermijden van een harde Ierse grens, en anderzijds ervoor zorgen dat Noord-Ierland volledig onderdeel blijft uitmaken van het VK. Uiteindelijk wordt er dan toch een oplossing gevonden. Na de brexit wordt van Noord-Ierland een “schemergebied” gemaakt: op papier valt het in de Britse douane-unie maar in de praktijk volgt het wel de Europese regels. In de Noord-Ierse havens worden Europese product- en douanecontroles uitgevoerd voor alle binnenkomende goederen, ook als ze uit Engeland komen, om te garanderen dat de Iers-Noord-Ierse grens geen smokkelroute wordt. De deal vereist dus een nauwe samenwerking met de Europese douanediensten voor de gegevensuitwisseling en tracering van ladingen. Geen tarieven of quota, dat is het plan. Barnier bevestigt dat de Britten kiezen voor een handelsakkoord maar dat er is overeengekomen dat het Europees blok en het VK streven naar tariefvrije handel en het vermijden van invoerquota.

Pluk de dag niet voor het avond is

Johnson hoopt dat de parlementsleden zaterdag ‘zonder uitstel’ met brexit over de streep zullen komen maar het verleden leert ons echter om met beide voeten op de grond te blijven: het akkoord met de EU betekent niet dat brexit in kannen en kruiken is. Labour, de Noord-Ierse DUP en de Schotse Nationale Partij (SNP) reageren afkeurend op de deal. Het blijft dus onduidelijkheid hoe Johnson aan zijn meerderheid binnen het parlement zal geraken.
Markten verwelkomden het akkoord ten stelligste. Het pond is al meer dan een week bezig aan een opmars, gestuwd door geruchten over een mogelijke deal. Die is er nu eindelijk. Het pond steeg richting EUR/GBP 0.86 nadat de deal bekend geraakte, om daarna weer in te boeten na de verklaring van de DUP. Toch blijft het pond optimistisch gepositioneerd. Ondanks onzekerheid over de stemming morgen behoudt de Britse munt het grootste aandeel van zijn eerdere winsten. Dat zou kunnen betekenen dat het pond heftiger reageert ingeval het akkoord niet door het parlement geraakt vergeleken met een positief resultaat. Dat laatste is mogelijks al in grotere mate verdisconteerd.

Youssra El Nasire,
KBC Marktenzaal