Prorogawie? Prorogawat? Proroga(w)afstel!
Prorogatie. Waar is die collega met juridische achtergrond als je hem nodig hebt? Dr. Google dan maar. En volgens Google trends was ik niet de enige… Brits premier Johnson dropte gisteren een bom op de Britse politiek. Menig stiff upper lip begon er spontaan van te trillen. Hij maakt gebruik van Britse wetgeving om via de monarch het parlement op te schorten in de aanloop naar de beleidsverklaring van zijn nieuwe regering. De morele wroeging bij Queen Elisabeth II was niet groot genoeg om er een koning(in)kwestie van te maken. In de “Queen’s Speech”, vermoedelijk op 14 oktober, worden de ambitieuze doelstellingen van de regering uit de doeken gedaan. De sociale zekerheid versterken, infrastructuurprojecten, extra aandacht voor R&D… u weet wel, de dingen die er op dit ogenblik echt toe doen in het VK.
De tegenstanders van premier Johnson stonden gisteren op hun achterste poten. Naarstig op zoek naar pek en veren veroordelen ze Johnson’s prorogatie als een achterbakse politieke streek om het parlement buitenspel te zetten in zijn persoonlijke brexitqueeste. Sinds zijn aantrede hamert Johnson op twee zaken: hij wil geen verlenging van de brexitdeadline en hij is bereid om met het VK zonder akkoord uit de EU te stappen op 31 oktober als het Kanaal tussen beide partijen te diep blijft. Wat de tweede pijler betreft, snuffelden Johnson, Merkel en Macron op de afgelopen G7-top wat in het rond. Vanuit Europese hoek krijgt Johnson bijvoorbeeld de kans om het Ierse backstopplan te herschrijven, zolang niet geraakt wordt aan de premisse dat er geen harde grens komt en het vredesproces dus bewaard blijft. Om zijn persoonlijke, eerste pijler – geen verlenging van brexitdeadline – hard te maken, zet hij nu dus het Britse parlement langer buitenspel.
Wat in populaire media beschouwd wordt als een listige zet om een no deal brexit na te streven, is in onze ogen eerder een wanhoopsdaad. Het Britse parlement keert op 3 september terug uit zomervakantie. De parlementaire zittingen zouden vanaf midden/eind september sowieso opnieuw worden opgeschort in de aanloop naar de jaarlijkse partijcongressen. Premier Johnson’s prorogatie zou ingaan in de week van 9 september en pitst volgens Britse media dus hoogstens 5 tot 7 zittingsdagen af van de normale gang van zaken. Akkoord, de brexitklok tikt ondertussen ongenadig verder richting 31 oktober. In dat kader werden Johnson’s commentaren dat het parlement nog “overschot van tijd” heeft om via wetgeving de premier te verplichten tot het vragen van uitstel, tot in den treure herhaald. Daarbij wordt snel voorbij gegaan aan het feit dat spreker van het Britse Lagerhuis Bercow en zijn bondgenoten het klusje eerder dit jaar klaarden in 5 zittingsdagen. Overschot van tijd dus… Tot slot speelt mee dat Boris himself het anti-Boris gevoel bij de verzamelde oppositie van een no deal brexit – nog altijd een meerderheid – naar een nieuw niveau getild heeft. De Italiaanse politieke ontwikkelingen tonen dat nijd tov dezelfde persoon/partij een breed genoeg draagvlak kan zijn om alle andere meningsverschillen opzij te zetten en het smeden van ongeziene pacten. De alternatieve theorie voor de gebeurtenissen van gisteren luidt dat Johnson besefte dat het parlement hem zou dwingen tot het vragen van uitstel. Met zijn manoeuvre gaat hij politiek all-in. Zijn hand is niet het sterkste aan de tafel, maar moet nog steeds gecalled worden. We denken dat het Britse parlement effectief nog tijd heeft tot actie en dat hun geestdrift gesterkt is. Na brexituitstel volgen dan een motie van wantrouwen, de val van de regering en nieuwe verkiezingen. Voorlopig krijgt dat scenario weinig bijval, behalve van het Britse pond misschien. De verrassende prorogatie stuwde EUR/GBP snel van 0.9020 tot 0.9120. Als de markt echt gelooft dat het brexitlot getekend is, stonden er vandaag koersen rond 0.93/0.94 op de tabellen. Een snelle blik (0.9080) leert dat dat niet het geval is. Er is nog hoop.
Mathias Van der Jeugt, KBC Marktenzaal