Johnson legt wetsvoorstel tot schrapping van Noord-Iers protocol voor
Pond is er voorlopig vrij gerust in
De verkiezingen in Noord-Ierland begin vorige maand brachten brexit helemaal terug op de radar. De nationalistische partij Sinn Féin werd voor het eerst sinds het Goede Vrijdag akkoord in 1998 de grootste partij. Tot dan was dat steeds de Britsgezinde DUP. Het akkoord van 1998 voorziet voor Noord-Ierland een coalitieregering waarbij de macht gedeeld wordt onder de twee ideologisch tegengestelde fracties. Ze zijn daarbij tot elkaar veroordeeld: er kan geen regering worden gevormd als één van de twee weigert tot de coalitie toe te treden. Dat is exact wat vandaag gebeurt. De DUP eist dat het Noord-Ierse protocol eerst grondig wordt aangepast. Dat is de regeling tussen het VK en de EU om Noord-Ierland binnen de Europese eenheidsmarkt te houden. Zodoende vermijdt men een harde grens tussen Ierland (deel van de EU) en Noord-Ierland (deel van het VK) waarvan wordt gevreesd dat het de instabiele periode van de jaren ’90 nieuw leven inblaast. Daardoor ligt er de facto wel een grens tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk, een doorn in het oog van de DUP.
Brits premier Johnson heeft oor naar de wensen van DUP. Hij is zelf ook maar een koele minnaar van die fictieve grens op Brits grondgebied, ook al was het Johnson die het akkoord met de EU in 2020 sloot. Het creëert een administratieve rompslomp voor Britse handel die eigenlijk frictieloos zou moeten verlopen. Johnson publiceerde onlangs een wetsvoorstel waarmee het VK op eigen houtje bepaalde delen van dat Noord-Ierse protocol kan schrappen. In plaats daarvan komt een dubbel handelskanaal over zee. Goederen vanuit het Britse vasteland bestemd voor Noord-Ierland passeren langs de “groene route”, een route waar geen douanecontroles vereist zijn. De goederen vanuit het vasteland die door Noord-Ierland richting Ierland moeten, gaan via de “rode route” en zijn wel onderhevig aan controles. Johnson maakt eveneens komaf met het Europees Hof van Justitie als instantie bevoegd voor eventuele disputen en introduceert een onafhankelijke instelling. EU-onderhandelaar voor brexit Sefcovic reageerde meteen. Hij overweegt verdere juridische stappen. Sefcovic startte al enige tijd geleden een procedure tegen het VK, dat zich al langer uitspreekt tegen het protocol. Maar nu wordt het plots wel erg concreet. Een en ander kan uiteindelijk leiden tot sancties, waaronder geldboetes, of de opschorting van het volledige brexitakkoord. Dat zou betekenen dat de EU en het VK elkaar importtarieven kunnen opleggen, wat in het huidige klimaat al snel kan uitmonden in een handelsoorlog.
Maar zover is het nog niet. Het wetsvoorstel van Johnson moet namelijk nog door het parlement geraken. Nu al is duidelijk dat niet iedereen binnen zijn eigen partij op dezelfde lijn zit. En zelfs als het voorstel de horde in het Lagerhuis neemt, botst het wellicht op nog meer weerstand in het Hogerhuis. Die hindernissen verklaren mogelijk waarom het Britse pond tot nader bericht zich niet laat opjagen door de brexitperikelen, tegen de euro althans. EUR/GBP kampeert sedert enkele weken in een enge handelsband tussen 0,84/0,86. Voor het verdere verloop kijken we in eerste instantie uit naar de Bank of England op donderdag. Het sterke arbeidsmarktrapport van deze ochtend legt de centrale bank alvast niets in weg voor een bijkomende renteverhoging.