Het oppotten van arbeid maakt de Amerikaanse arbeidsmarkt zeer krap
Uit het recente arbeidsmarktrapport blijkt dat de Amerikaanse arbeidsmarkt nog steeds warm loopt. De arbeidsmarkt creëerde in januari netto 517.000 arbeidsplaatsen, waardoor de werkloosheid daalde tot 3,4%. Ondertussen bleven de vacatures toenemen, waardoor het aantal vacatures per werkloze dicht in de buurt kwam van 2. De schaarste op de arbeidsmarkt zet bedrijven ertoe aan arbeidskrachten te hamsteren om een tekort aan arbeidskrachten te vermijden. Het zeer lage aantal ontslagen, het lagere gemiddelde aantal werkuren per week en de dalende productiviteit wijzen allemaal op een uitzonderlijk hoog niveau van arbeidsoppotting. Dit heeft ernstige gevolgen, want het drijft de lonen op en ondersteunt de inflatie, terwijl de arbeidsmarkt zeer goed bestand blijft tegen monetaire verstrakking. De recessie zou hierdoor echter minder diep kunnen zijn dan verwacht.
Het hamsteren van essentiële middelen is een belangrijke overlevingsstrategie. Om zich voor te bereiden op het winterseizoen staan eekhoorns erom bekend voedsel te begraven in verschillende caches, terwijl mollen effectief regenwormen verlammen en opsluiten voor latere consumptie. Om deze economische cyclus te overleven, lijkt een andere succesvolle soort, het Amerikaanse bedrijf, zijn kritieke hulpbron, namelijk menselijke arbeid, op te potten.
Recente data wijzen op ongeziene niveaus van arbeidsoppotting
Het bewijs van een uitzonderlijke mate van arbeidsoppotting stapelt zich op. Wanneer bedrijven arbeidskrachten oppotten, zijn zij terughoudend om zelfs minder productieve werknemers te ontslaan. Vandaag zijn bedrijven, ondanks een aanhoudende economische vertraging en stijgende kosten, ongewoon terughoudend om personeel te ontslaan. Het maandelijkse ontslagpercentage bedraagt 1% van de totale werkgelegenheid, een daling van 29% ten opzichte van de gemiddelden van vóór de pandemie. Aangezien bedrijven arbeid oppotten, hebben werknemers ook minder te doen. Het gemiddelde aantal gewerkte uren per week, dat vorige maand steeg tot 34,7, is nog steeds 0,3 uur lager dan in januari 2021. Nog opmerkelijker is dat, ondanks al het gepraat over de door de pandemie versnelde technologische veranderingen, de arbeidsproductiviteit vorig jaar verrassend genoeg met 1,5% is gedaald (zie figuur 1).
De huidige tendens tot arbeidsoppotting wordt door meerdere factoren veroorzaakt. Ten eerste is de arbeidsmarkt nog steeds uitzonderlijk krap, aangezien de verhouding tussen het aantal vacatures en het aantal werklozen dicht bij 2 blijft. In dergelijke omstandigheden is het voor bedrijven moeilijker om onverwacht vertrekkende werknemers te vervangen (zie onze opinie over arbeidsoppotting in de Belgische economie). Een overschot aan arbeidskrachten komt dan goed van pas. Ten tweede blijft de rentabiliteit van de bedrijven hoog, waardoor zij de hogere arbeidskosten kunnen opvangen (zie figuur 2). Zoals gewoonlijk verergerde Covid het probleem. Aangezien Covid de tijdelijke afwezigheden deed toenemen, konden bedrijven dankzij een arbeidsoverschot operationele verstoringen vermijden.
Het oppotten van arbeid heeft verrassende economische gevolgen
Het buitensporig hamsteren van arbeidskrachten zorgt voor problemen. Het veroorzaakt verdere krapte op de arbeidsmarkt en drijft de lonen op, die op jaarbasis met 5,1% zijn gestegen. Het maakt de arbeidsmarkt ook meer bestand tegen monetaire verstrakking. Hoewel de Fed de Fed Funds rate in 2022 met 4,25 pp heeft verhoogd, blijft het werkloosheidspercentage steken op 3,4%, een dieptepunt in de 21st eeuw. Hoewel deze lage werkloosheid over het algemeen een goede zaak is, is het een complicerende factor voor de Fed, die probeert de inflatie af te koelen.
Wanneer de Fed echter uiteindelijk de rug van de arbeidsmarkt breekt, kan een relatief snelle stijging van de werkloosheid worden verwacht. Zodra de arbeidsmarkt iets losser wordt, zou een sneeuwbaleffect op gang kunnen komen. Sommige bedrijven, vooral diegene wiens marge onder druk staan, zouden minder bang kunnen zijn voor tijdelijke arbeidstekorten, aangezien vervangers gemakkelijker te vinden zullen zijn. Ze zullen dus hun overtollige arbeidskrachten afstoten. De daaruit voortvloeiende stijging van de werkloosheid zou nog meer bedrijven ertoe kunnen brengen hun overtollige arbeidskrachten af te stoten. Een hoge werkloosheid zou het uiteindelijke resultaat zijn.
De daaruit voortvloeiende hogere werkloosheid zal zich echter niet noodzakelijkerwijs vertalen in een diepe recessie. Aangezien bedrijven hun verlies aan arbeidseenheden waarschijnlijk zullen compenseren door de arbeidstijd en de arbeidsproductiviteit te verhogen, zal de economische groei in 2023 waarschijnlijk vertragen, maar niet (diep) negatief worden. Dat is een van de redenen waarom wij verwachten dat de economische groei in 2023 op een jaargemiddelde van 1,2% zal blijven, ondanks de aanhoudende strenge monetaire verstrakking. Aanpassing is de sleutel tot overleven, zowel in de natuur als in de economie. In 2023, wanneer de economische wind draait, zullen Amerikaanse bedrijven opnieuw hun buitengewone aanpassingsvermogen tonen.