Is een Trump-overwinning het einde van de IRA?

Joe Biden deed het op zijn zachtst gezegd niet al te best tijdens het aandachtig bekeken presidentiële debat tegen rivaal Donald Trump. Sindsdien verkeert de Democratische partij volgens goed ingelichte bronnen eerder in paniek dan in euforie, en overweegt zelfs om Biden te vervangen in de verkiezingsrace. Inhoudelijk blijft dé vraag wat er overblijft van de Amerikaanse energietransitie als Trump zijn zetel in het Witte Huis weer inneemt? Zal de Inflation Reduction Act, oftewel IRA voor de vrienden, overleven?

Het debat was bij vlagen fel en kleingeestig en liet grote verschillen in beleid zien, zoals hun standpunten over klimaatverandering en de energietransitie. Biden richtte zich vooral op de klimaatimplicaties van zijn energiebeleid en noemde zijn maatregelen “de meest uitgebreide klimaatveranderingswetgeving in de geschiedenis”. Terwijl Trump aandrong op Amerikaanse energieonafhankelijkheid door zijn eigen olie- en gasbronnen te gebruiken en Biden's focus op groene energie afdeed als een "plan om China rijk te maken". 

De grootste prestatie van president Biden tijdens zijn zittingsperiode was het opstellen en invoeren van de Inflation Reduction Act (IRA), verreweg de grootste investering van het land in de strijd tegen de opwarming van de aarde. De IRA zorgde voor een stroom van honderden miljarden dollars aan overheidssubsidies voor hernieuwbare energie, waterstof, elektrische voertuigen, duurzame bouwmaterialen en energie-infrastructuur. De belastingprikkels die ingebed zijn in de wet moedigden een pak bedrijven aan om zich in de VS te vestigen, met de belofte van lucratieve kredieten als ze voldoen aan de "domestic content" eisen van de IRA. Als gevolg hiervan hebben bedrijven sinds de goedkeuring van Biden's IRA meer dan 124 miljard dollar geïnvesteerd in projecten voor schone energie in de VS.

Trump, aan de andere kant, is altijd een felle scepticus geweest van klimaatverandering en noemde het vaak een “hoax”. Zijn adviseurs hebben altijd duidelijk aangegeven dat het ontmantelen van de IRA-wetgeving bovenaan de Republikeinse agenda staat in het geval van een overwinning bij de komende presidentsverkiezingen. Als ze daarin slagen, kan dat de energietransitie in de VS belemmeren en mogelijk de doodsteek betekenen voor veel schone energiebedrijven die nog steeds sterk afhankelijk zijn van overheidssteun.

De IRA is zo opgezet dat overheidsgeld naar het publiek vloeit via een combinatie van directe financiering en belastingkredieten, waarmee bedrijven en particulieren geld kunnen terugvorderen voor het financieren, installeren of produceren van producten die de energietransitie mogelijk maken. Maar de IRA is een gestemde wet, wat betekent dat alle wijzigingen in de wet door het Congres moeten worden goedgekeurd.

Waarschijnlijk zullen de belastingvoordelen voor elektrische auto's het eerste slachtoffer zijn. Trump heeft herhaaldelijk zijn minachting voor EV's geuit, door te beweren dat ze niet werken en slecht zijn voor de Amerikaanse auto-industrie. Vandaag kunnen kopers van EV's nog steeds aanspraak maken op een belastingkrediet van $7.500, wat de initiële aankoopprijs aanzienlijk verlaagt. Tijdens verschillende openbare evenementen gaf Trump aan dat hij alles zal doen wat in zijn macht ligt om "Crooked Joe Biden's krankzinnige, ethanol-dodende mandaat voor elektrische voertuigen" te annuleren.

Maar daar zal hij het niet bij laten, althans volgens Trump zelf. Republikeinen zijn al lang tegen de steun van de IRA voor schone energie, omdat ze suggereren dat het de energiekosten opdrijft door het kunstmatig steunen van hernieuwbare energiebronnen die anders niet zouden overleven en het maakt de VS afhankelijk van China en andere vijandige landen. Andere onderdelen van de IRA die waarschijnlijk in het vizier van Trump zullen komen, zijn belastingkredieten voor het investeren in of exploiteren van emissievrije energiecentrales en een reeks belastingkredieten die consumenten stimuleren om zonnepanelen te plaatsen, warmtepompen te installeren en de energie-efficiëntie van hun huizen te verbeteren.

Deskundigen zien echter weinig kans dat Trump en zijn bondgenoten in staat zullen zijn om de IRA volledig terug te draaien, omdat de industrie deze in de eerste plaats wil behouden. 

1. In een recent onderzoek erkenden leidinggevenden van bedrijven in de energie-, bouw- en industriële sectoren het effect van de IRA op de toename van investeringen. Wael Sawan, CEO van Shell, sprak onlangs zijn steun uit tijdens een publiek evenement en verklaarde dat de IRA een aanzienlijke hoeveelheid kapitaal naar de sector trekt. En Darren Woods, CEO van ExxonMobil, prees het als een model voor hoe klimaatbeleid eruit zou moeten zien. Wat is er beter dan twee oliegiganten die de klimaatwetgeving steunen.
2. Ten tweede werkt de IRA. Het vlaggenschipprogramma van Biden heeft honderden miljarden dollars aan privé-investeringen helpen doorsluizen naar projecten die meer dan 200.000 banen zullen creëren. Een onevenredig groot deel van dit geld gaat naar gebieden met lage inkomens of steden die voorheen fossiele brandstoffen produceerden, vaak in Republikeinse staten. Nu steeds meer duurzame energieprojecten, mineraalverwerkende fabrieken, batterijfabrieken en EV-fabrieken banen en belastinginkomsten naar rode staten brengen, verschuift de politiek rond schone energie.

Omdat de meeste belastingvoordelen populair zijn in de industrie en in de zogenaamde rode staten, zal een aanzienlijk deel van de Republikeinen zich verzetten tegen ingrijpende veranderingen in de IRA, vooral als het gaat om de belastingvoordelen voor de industrie. Wordt vervolgd, zonder twijfel.