De impact van Biden's nieuwe tarieven

President Biden verhoogde de importtarieven van onder meer Chinese halfgeleiders, zonnecellen en elektrische voertuigen, wegens “oneerlijke handelspraktijken”. Maar de beslissing kadert vooral in electorale steun voor de nakende Amerikaanse presidentsverkiezingen, met name in drie cruciale swing states. KBC Economics verwacht geen grote economische schade, maar op langere termijn kunnen de hogere tarieven de innovatie verstikken en de prijzen in groeiende industrieën verhogen.

President Biden verhoogde onlangs scherp de tarieven op verschillende Chinese importproducten, waaronder halfgeleiders, zonnecellen en elektrische voertuigen. Hoewel oneerlijke handelspraktijken werden genoemd als de belangrijkste aanleiding, moet de stap worden gezien in het licht van de huidige Amerikaanse presidentsverkiezingen. De tarieven zouden inderdaad zijn electorale steun kunnen verhogen in drie cruciale swing states in het Midden-Westen. Het is onwaarschijnlijk dat de tarieven op korte termijn grote economische schade zullen aanrichten. Op de langere termijn zullen ze echter waarschijnlijk de innovatie verstikken en de prijzen in groeiende industrieën verhogen en ze zullen mogelijks de groene overgang van de Amerikaanse economie vertragen. Ze zullen misschien ook een reactie uitlokken van China en de EU, waardoor de wereldorde verder uiteen kan vallen.

Amerika heeft weer een schot gelost in de handelsoorlog met China. Op 14 mei verhoogde president Biden de tarieven op tal van Chinese importproducten, waaronder halfgeleiders (van 25% naar 50%), staal- en aluminiumproducten (van 0-7,5% naar 25%), zonnecellen (van 25% naar 50%), lithium-ionbatterijen (van 7,5% naar 25%) en medische producten. De belangrijkste stijging was echter voor elektrische voertuigen, waar de tarieven verviervoudigden van 25% naar 100%.

Het Witte Huis noemt de oneerlijke handelspraktijken van China als rechtvaardiging voor deze nieuwe maatregelen. Het is zeker waar dat de Chinese staat deze kritieke industrieën massaal heeft gesteund door een combinatie van goedkope leningen, kapitaalinjecties, aankoopsubsidies, belastingkortingen en overheidscontracten. Toch kunnen de voorgestelde tariefverhogingen buitensporig zijn, vooral die voor elektrische voertuigen. Bovendien heeft president Biden de Amerikaanse bedrijven in deze sectoren al ruimschoots beschermd door middel van subsidies in de Chips and Science Act en de Inflation Reduction Act.

De tariefverhogingen moeten dus gezien worden in het licht van de komende Amerikaanse presidentsverkiezingen, waar president Biden een rematch tegen ex-president Trump tegemoet gaat. President Biden staat achter op Trump in de nationale peilingen. Belangrijker is dat president Biden, omdat Amerikaanse presidenten niet worden gekozen door het volk, maar door het kiescollege, een achterstand heeft op zijn tegenstander in de belangrijke swing states Wisconsin, Michigan en Pennsylvania in het Midden-Westen (zie figuur 1). 

Deze staten in het Midden-Westen zijn goed voor 44 van de in totaal 538 kiesmannen. De verkiezingsuitslag in deze staten kantelde de verkiezing van 2016 in het voordeel van Trump en, kantelend in het voordeel van Biden, droeg bij aan het verlies van Trump in 2020. Ze zullen waarschijnlijk opnieuw doorslaggevend zijn in de komende verkiezingen. Deze staten hebben een sterke industrie en veel werknemers in deze sectoren zullen blij zijn (zich gesteund voelen) door de nieuwe tarieven, vooral in Michigan, waar de banen in de auto-industrie of mobiliteit 20% van het personeelsbestand uitmaken.

Het zal niemand verbazen dat ex-president Trump president Biden aanviel door te zeggen dat de maatregelen niet ver genoeg gingen. President Trump begon de handelsoorlog met China zes jaar geleden, waardoor de invoerrechten in de VS bijna verdubbelden (zie figuur 2). Hij belooft nu de tarieven op alle Chinese goederen te verhogen tot 60% en belooft een tarief van 10% op alle Amerikaanse invoer.

De nieuwe tarieven hebben betrekking op ongeveer 18 miljard USD aan jaarlijkse invoer uit China. Dat is minder dan 0,1% van het Amerikaanse bbp. Het is ook veel kleiner dan de 350 miljard USD aan import die de tarieven van Trump in 2019 dekten. Veel economen zien de impact van de nieuwe tarieven op het bbp en de inflatie dan ook als relatief klein.

Dat is zeker waar op de korte termijn. Maar op de langere termijn kunnen de tarieven een dramatisch effect hebben. Veel van de tarieven hebben betrekking op snel groeiende industrieën. De Energy Information Administration verwacht dat de opwekking van zonne-energie in de VS tussen 2023 en 2025 met 75% zal toenemen. Volgens Global Market Insights zal de verkoop van elektrische voertuigen in de VS in de komende tien jaar naar verwachting meer dan verviervoudigen. Door deze groeiende industrieën te beschermen, zal president Biden waarschijnlijk hun groeipotentieel verlagen en de innovatie in deze sectoren verstikken.

Bovendien zou het de klimaattransitie kunnen vertragen. Elektriciteitsopwekking en transport leveren een grote bijdrage aan de uitstoot in de VS (zie figuur 3). Zonne-energie en elektrische voertuigen zullen waarschijnlijk een belangrijke rol spelen bij het koolstofvrij maken van deze sectoren. De nieuwe tarieven dreigen de invoering van beide te vertragen

Een belangrijke vraag blijft of en hoe China zal reageren op de nieuwe tarieven. Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken stelt dat China "zich verzet tegen unilaterale tariefverhogingen die in strijd zijn met de regels van de Wereldhandelsorganisatie en alle nodige maatregelen zal nemen om zijn legitieme rechten en belangen te beschermen". De maatregel vormt een bedreiging voor de Chinese economie, waar de export van goederen en diensten nog steeds goed is voor ongeveer 20% van het bbp. Bovendien heeft China onlangs de investeringen opgevoerd in wat het de 'nieuwe drie industrieën' noemt (d.w.z. zonne-energie, elektrische voertuigen en lithiumbatterijen). De nieuwe tarieven gaan rechtstreeks in tegen deze strategie (zie ons onderzoeksrapport van 7 mei 2024).

Een andere vraag is of de EU het voorbeeld van de VS zal volgen. De Europese Commissie is onlangs een onderzoek gestart naar Chinese overheidssubsidies voor zonne-energieproducten, elektrische voertuigen en windturbines. Dit zou kunnen leiden tot nieuwe tarieven, hoewel de EU-tarieven waarschijnlijk lager zullen blijven dan die van de VS.

Hoewel het onwaarschijnlijk is dat de nieuwe tarieven van president Biden op korte termijn grote economische schade zullen aanrichten, kunnen ze op langere termijn het groeipotentieel van de VS verlagen en de klimaattransitie vertragen. Bovendien kunnen de tarieven een escalatie veroorzaken in de lopende handelsoorlog en de kloof tussen het Westen en China vergroten.