Republikeinen herwinnen het momentum in de midterms van dit jaar
De politieke wind draait snel bij de Amerikaanse tussentijdse verkiezingen. De kansen op een Democratische overwinning waren in de zomermaanden aanzienlijk toegenomen dankzij een reeks wetgevende overwinningen en de onpopulaire beslissing van het Hooggerechtshof over abortus. Opiniepeilingen gaven de Democraten in september een voorsprong van 1,9%. Stijgende rentevoeten en hoge inflatiecijfers hebben de Republikeinen echter weer op de been geholpen. De peilingen geven de Republikeinen nu een voordeel van 1,3%. Deze verkiezing zal belangrijke economische gevolgen hebben. Een Republikeinse overwinning zal de wetgevende agenda van Joe Biden onderuit halen en het risico op langdurige sluiting van de overheid vergroten. Een Democratische overwinning daarentegen zou kunnen leiden tot hogere uitgaven voor onder meer klimaatverandering en sociale zorg. De inzet kan niet hoger zijn.
De Amerikaanse midterms, die op 8 november worden gehouden, zijn meestal een referendum over de zittende president, wat zich vaak vertaalt in een aanzienlijk verlies voor de partij die aan de macht is. In het verleden heeft de partij die het Witte Huis controleert bij tussentijdse verkiezingen gemiddeld 28 van de 435 Kamerzetels verloren. Met benzineprijzen van 5 dollar per gallon in juni en de netto afkeuring van president Biden in de dubbele cijfers, leek de geschiedenis zich te herhalen. De Republikeinen hadden in juni een solide gemiddelde voorsprong van 2,6%.
Tijdens de zomermaanden verschoof het politieke momentum echter. In juni besloot het Hooggerechtshof het grondwettelijke recht op abortus ongedaan te maken, een besluit dat ongeveer 60% van de Amerikanen afkeurt[1] . Ook de benzineprijzen daalden tijdens de zomer met ongeveer 1 USD per gallon.
Verder behaalde President Biden een reeks van wetgevende overwinningen over kwesties zoals wapenwetgeving, subsidies voor de halfgeleiderindustrie en veteranen gezondheidszorg. Het belangrijkste recente wetgevende succes was echter de Inflation Reduction Act. Deze wet zal de VS op korte afstand brengen van hun verbintenis om tegen 2030 de uitstoot van broeikasgassen met 50% te verminderen ten opzichte van 2005. De wet zal ook de inflatie terugdringen door de kosten van voorgeschreven medicijnen te verlagen, terwijl er een minimumbelasting van 15% voor bedrijven wordt ingevoerd en het tekort in de komende tien jaar met ongeveer 300 miljard USD wordt verminderd.
Deze ommekeer gaf de Democraten tijdelijk de bovenhand. In september gaven de peilingen de Democraten een gemiddelde voorsprong van 1,9% in de algemene stemming. De netto afkeuringsscore van president Biden kwam kortstondig weer in de enkele cijfers (zie figuur 1).
Zorgwekkende economische gegevens ondersteunen Republikeinen
De afgelopen weken is de aandacht echter weer verschoven naar de economie. Onder invloed van een krappe arbeidsmarkt en hoge energieprijzen bleef de inflatie in september steken op een nog steeds hoge 8,2% jaar-op-jaar. De kerninflatie bedroeg 6,6%, ver boven de Fed doelstelling van 2%. Aangezien de nominale loonstijging de inflatie niet volledig kon bijhouden, daalden de reële lonen op jaarbasis met 3%.
Afgezien van de inflatie zijn de kiezers ook bezorgd over de economische groei. De groei was in de eerste twee kwartalen van 2022 negatief, maar trok vorig kwartaal weer aan. Toekomstgerichte indicatoren voorspellen echter geen goed nieuws, aangezien het consumentenvertrouwen onlangs een dieptepunt heeft bereikt en de indicatoren voor het producentenvertrouwen (bv. PMI's) zich op recessiegebied bevinden. Een strenger monetair beleid drijft ook de hypotheekrente op, die nu ongeveer 7% bedraagt, en doet de investeringen in woningen dalen.
De slechte toestand van de economie en de crisis van de kosten van levensonderhoud zullen waarschijnlijk grote gevolgen hebben bij de verkiezingen. Volgens een recente opiniepeiling van de NY Times[1] vindt 45% van de geregistreerde kiezers de economie of de inflatie het belangrijkste probleem waarmee het land momenteel kampt. Bovendien denkt 47% van de kiezers dat de Republikeinen de economie beter zou aanpakken, terwijl slechts 28% hetzelfde denkt van de Democraten[2] . De jongste economische ontwikkelingen hebben de Republikeinen geholpen hun positie in de peilingen te herstellen. Zij leiden nu de Democraten met 1,3%.
Een verdeeld Congres?
Ondanks hun kleine voorsprong zijn de Republikeinen nog steeds duidelijk favoriet om het Huis te winnen. Peilingmodellen samengesteld door Fivethirtyeight schatten nu dat de Republikeinen 85% kans hebben op de overwinning (zie figuur 2). Deze grote kans is vooral te danken aan een Republikeins voordeel bij de herindeling van kiesdistricten. De Democraten moeten naar schatting 2,5% van de bevolking winnen om dit voordeel te overwinnen[3].
De kaart van de Senaat is relatief gunstig voor de Democraten in deze tussentijdse verkiezingen. In het Huis worden alle leden herkozen, maar in de Senaat wordt elke verkiezingscyclus slechts een derde van de senatoren gekozen. Deze cyclus verdedigen de Republikeinen twee zetels in staten die Biden won, terwijl de Democraten geen zetels verdedigen in staten die Trump won. Bovendien hebben de Republikeinen relatief impopulaire kandidaten opgesteld in belangrijke swing states. FiveThirtyEight geeft Democraten daarom 45% kans om de Senaat te behouden. De Democratische kansen om 52 of meer Senaatszetels te winnen worden geschat op 18%.
Grote gevolgen
De uitslag van deze verkiezingen zal belangrijke economische gevolgen hebben. Als de Republikeinen één of beide kamers krijgen, is Biden's wetgevende agenda gedoemd te mislukken. Bovendien zal in 2023 het schuldenplafond waarschijnlijk opnieuw moeten worden verhoogd. Republikeinen zouden dan de dreiging van wanbetaling of sluiting van de overheid kunnen gebruiken om politieke concessies af te dwingen, die onnodige economische pijn zouden veroorzaken (zie Economisch advies 31 januari 2019).
Als de Democraten echter de controle over het Huis behouden, zullen zij waarschijnlijk hun meerderheid in de Senaat uitbreiden. Zo kunnen ze vooruitgang boeken met belangrijke beleidsprioriteiten die nu door conservatieve Democratische senatoren worden geblokkeerd. Ze zouden de fondsen voor de bestrijding van klimaatverandering verder kunnen uitbreiden, de sociale zorg uitbreiden of de belastingen op de rijken verhogen. Ze zouden ook de filibusterregel kunnen afschaffen die 60 van de 100 Senaatsstemmen vereist om de meeste wetgeving door te zetten. Democraten kunnen dan verder gaan met wetgeving over stemrecht, immigratie en andere wetgeving die de economie kan beïnvloeden.
Conclusie
Op 8 november worden in de VS opnieuw nagelbijtende verkiezingen gehouden. Hoewel de Republikeinen de overhand hebben in de peilingen voor het Huis, hebben de Democraten nog steeds een behoorlijke kans om te winnen. Wat zeker is, is dat de verkiezingen grote gevolgen zullen hebben voor de wending die het land neemt. Klimaatverandering, sociaal beleid, immigratie, het schuldenplafond en nog veel meer staan allemaal op het spel deze november.
[1] Poll: Abortion, Trump boost midterm prospects for Democrats (nbcnews.com)
[2] Cross-Tabs for October 2022 Times/Siena Poll of Registered Voters - The New York Times (nytimes.com)
[3] Poll: Abortion, Trump boost midterm prospects for Democrats (nbcnews.com)
[4] America’s congressional maps are a bit fairer than a decade ago | The Economist