Veerkracht economie eurozone bevestigd

Eurostat publiceerde gisteren een update van de bbp-cijfers in de eurozone over het vierde kwartaal. Vergeleken met de vorige raming was de economische terugval lichtjes groter (0,7% daling op kwartaalbasis voor de EMU en 0,5% in de EU-27). Toch bevestigen de cijfers dat de impact van de tweede coronagolf veel geringer was dan die van de eerste golf. De economie toonde zich veerkrachtiger tegen de coronacrisis. Op het jaargroeicijfer voor de eurozone (-6,8%) heeft de herziening geen invloed, althans niet op basis van de kwartaalreeksen. Volgens de jaarreeksen die nu ook beschikbaar zijn, zou de terugval in de eurozone ‘slechts’ 6,6% bedragen – een statistisch verschil tussen beide benaderingen dat in het verleden ook al eens voorkwam.

De publicatie gaf nu ook de samenstelling van de groei volgens de bestedingscomponenten. Omwille van de escalatie van de tweede coronagolf en de daarmee samenhangende lockdownmaatregelen, was de gezinsconsumptie verantwoordelijk voor de nieuwe economische krimp. Na de forse inhaalvraag in het derde kwartaal leverde die in het vierde kwartaal opnieuw een negatieve bijdrage van 1,6 procentpunt in de eurozone en 1,5 procentpunt in de EU. De lockdowns hebben in het najaar wel duidelijk minder economische ravage aangericht dan in de eerste jaarhelft. In veel landen, waaronder België, gingen de maatregelen minder ver. Zo bleven niet-essentiële winkels open. In landen met strengere lockdowns werden in de aanloop naar de kerstperiode enkele versoepelingen toegestaan. Een licht herstel van de kleinhandelsverkopen in december suggereert dat dat de inzinking van de gezinsconsumptie over het volledige vierde kwartaal temperde.

Een ander opvallend verschil met de eerste jaarhelft is de positieve groeibijdrage van de investeringen in vaste activa. Na een krachtig herstel in het derde kwartaal volgde opnieuw een kleine positieve groeibijdrage. Het sterkere ondernemersvertrouwen in de industrie, geschraagd door de aantrekkende industriële productie en het relatief krachtig economisch herstel elders in de wereld (o.a. China), kan hiertoe bijgedragen hebben. Ook het vertrouwen in de dienstensector hield beter stand dan tijdens de eerste lockdowns.
In de detailcijfers valt verder op dat de positieve groeibijdrage van de investeringen nagenoeg uitsluitend te danken is aan de vorming van intellectuele eigendomsproducten, zoals resultaten van R&D, innovatie en computersoftware. Meer traditionele investeringscomponenten zoals machines en uitrustingsgoederen of woningbouw leverden slechts een kleine tot verwaarloosbare groeibijdrage. Een en ander kan erop wijzen dat een belangrijk aantal bedrijven een tandje hoger heeft geschakeld in de digitalisering. Dit zou een van de vermoede gevolgen op langere termijn van de coronacrisis bevestigen.

De groeibijdrage van de netto-uitvoer was verwaarloosbaar, maar dat betekent niet dat de internationale handel geen belangrijke rol speelde in de economische bedrijvigheid. Na een toename met 16,7% in het derde kwartaal (in volume en tegenover het vorige kwartaal) nam de uitvoer van goederen en diensten in het vierde kwartaal met nog eens 3,5% toe. De invoergroei was met 4,1% evenwel nog iets krachtiger.

Tenslotte was de groeibijdrage van de overheidsconsumptie verwaarloosbaar. De enorme toename van de overheidsuitgaven in het afgelopen jaar was immers veel meer gericht op het toekennen van inkomenstransfers naar gezinnen en bedrijven, dan op het opdrijven van de rechtstreekse overheidsconsumptie. En die transfers zijn ongezien groot.