Coronacrisis legt zwakke punten Amerikaanse arbeidsmarkt bloot
De afgelopen jaren overtrof de Amerikaanse arbeidsmarkt de verwachtingen stelselmatig en aanzienlijk, met bovendien een aanhoudend perspectief op verdere verbeteringen. De werkloosheidsgraad zakte voortdurend verder onder de verwachtingen en schommelt sinds oktober rond de 3,5%. Als gevolg van de coronacrisis wordt de VS echter geconfronteerd met een scherpe daling van de consumptie en een overeenkomstige stijging van het aantal ontslagen. Dit onder meer door de richtlijnen die werden uitgeschreven in het merendeel van de staten om thuis te blijven en de sluitingen in het hele land van zowel openbare ruimtes, waaronder scholen, als private ruimtes, zoals heel wat winkels. De meest recente wekelijkse werkloosheidscijfers lieten al een duizelingwekkende stijging zien van het aantal werklozen met meer dan 3 miljoen. Dat cijfer ligt bijna vijf keer hoger dan het vorige record uit 1982. Het is dan ook waarschijnlijk dat de aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen de komende weken een recordhoogte zullen bereiken. De snelle en pijnlijke impact van COVID-19 op de Amerikaanse bedrijven en werknemers zal waarschijnlijk een aantal van de onderliggende structurele zwakheden van de Amerikaanse arbeidsmarkt blootleggen. Als deze zwakke punten niet snel en met het oog op een duurzame en permanente verandering worden aangepakt, zullen zij de economische en financiële verliezen in de huidige coronacrisis maar ook in toekomstige crisissen versterken.
Het coronavirus raast door de arbeidsmarkt
Grote delen van de Amerikaanse economie zullen hard en snel worden getroffen door de sluiting van bedrijven en zaken als gevolg van het coronavirus. Terwijl sectoren zoals de verwerkende nijverheid rechtstreeks worden getroffen door problemen in de toeleveringsketen, worden banen in sectoren als restaurants, bars en hotels sterk getroffen door verplichte sluiting en door een grote vraagafname als gevolg van het zich afzonderen en het afstand moeten houden van andere mensen. In het beste scenario kennen deze sectoren een ernstig maar kortstondig banenverlies. Recent nam de Amerikaanse Senaat een stimuleringspakket aan dat de huidige werkloosheidsverzekering aanzienlijk uitbreidt en een extra tijdelijke uitkering geeft om de coronacrisis direct aan te pakken.
Dit pakket zal een deel van de pijn verzachten. Het pakket moet evenwel nog door het Parlement worden goedgekeurd vooraleer het door president Trump kan worden ondertekend. Het worst-case scenario is dat veel kleine en middelgrote bedrijven hun deuren voorgoed sluiten. Bovendien krijgen veel werknemers in de vermelde horeca- en toerismesectoren een laag basisloon en zijn ze doorgaans sterk afhankelijk van fooien om hun inkomen aan te vullen. Hierdoor blijven ze werken, zelfs als ze ziek zijn. Dit zou de verspreiding van COVID-19 kunnen versnellen en zo de economische gevolgen zowel op korte als lange termijn kunnen verslechteren.
Tot voor kort bestond er in de VS bovendien geen nationaal betaald ziekteverlof, wat veel werknemers ontmoedigde om vrij te nemen als ze ziek waren in het verleden. Om dit laatste te vermijden in de huidige context nam het Amerikaans Congres op 18 maart een noodhulppakket aan. Dit pakket geeft werknemers twee weken betaald ziekteverlof wanneer ze zelf ziek zijn door het coronavirus of wanneer ze een familielid moeten verzorgen dat door het virus is getroffen. Het geeft ook 12 weken betaald verlof aan personen die voor hun kinderen moeten zorgen omdat de school gesloten is omwille van het coronavirus. Maar het schrijnende zwakke punt van dit beleid is dat het bedrijven met 500 of meer werknemers uitsluit. Dit betekent dat bijna de helft van alle Amerikaanse werknemers niet zal kunnen profiteren van dit nieuwe federale ziekteverzuimbeleid.
De aard van de huidige crisis benadrukt ook een specifiek probleem voor de Verenigde Staten: veel Amerikanen krijgen hun ziekteverzekering via hun werkgever. Hoewel er een federaal overheidsprogramma bestaat dat werknemers na het verlies van hun job een uitgebreidere dekking biedt (de Consolidated Omnibus Budget Reconciliation Act, of COBRA), vereist dit programma dat de werknemers hiervoor een premie betalen. Het is erg waarschijnlijk dat veel Amerikanen niet in staat zullen zijn om die premie te blijven betalen. Bijgevolg kan het dubbele verlies van baan en ziektekostenverzekering ertoe leiden dat veel Amerikanen een coronatest en behandeling zullen vermijden.
Nood aan een brede hervorming van arbeidsmarkt en gezondheidszorgsysteem
De recent aangekondigde budgettaire en monetaire pakketten zullen de economische activiteit ondersteunen en werknemers en bedrijven helpen. Het is evenwel onwaarschijnlijk dat de coronavirus-gerelateerde uitval volledig kan worden gecompenseerd door overheidsuitgaven en het verstrekken van leningen. Een van de sleutels tot het afvlakken van de curve inzake snelheid van de overdracht van het virus is zelfisolatie in geval van ziekte. Het gebrek aan nationaal betaald ziekteverlof voor alle werknemers en de afhankelijkheid van een door de werkgever verstrekte ziektekostenverzekering voor veel Amerikanen betekenen dat er sterke financiële prikkels zijn voor velen om door te gaan met werken, zelfs als ze symptomen van het coronavirus vertonen, en om tests en een behandeling te vermijden. De wetgeving inzake betaald ziekteverlof was een eerste stap in de goede richting, maar om de toekomst van de Amerikaanse werknemers veilig te stellen, moeten de VS deze wetgeving universeel en permanent maken. Bovendien zouden stappen in de richting van een publieke of universele gezondheidszorg de VS veerkrachtiger maken voor toekomstige crisissen die vergelijkbaar zijn met wat we vandaag doormaken.