De VS werden energie onafhankelijk in 2020 en 2021

Decennia lang ambieerden Amerikaanse politici de lang mythisch gewaande status van “energie-onafhankelijkheid”. Dat moest ingevuld worden door het bereiken van een evenwicht tussen de productie en consumptie van brandstoffen om niet afhankelijk te zijn van de rest van de wereld voor het vullen van gastanks en het laten stromen van elektriciteit. En dat lukte in 2020: de VS produceerde op basis van het Energy Information Administration (EIA) meer aardolie dan het verbruikte, terwijl ook de cijfers over 2021 eveneens in evenwicht bleven.

In 2010 importeerde de VS nog 9,4 miljoen vaten olie per dag meer dan het exporteerde. Dat was omgeslagen naar een overschot van 650.000 vaten per dag in 2020, en voorlopige cijfers voor 2021 laten zien dat de handel vorig jaar vrijwel in evenwicht was. Op te merken is dat de VS nog steeds olie importeert, met name van naaste bondgenoot Canada. Die zorgde in de eerste 10 maanden van 2021 voor 51% van de totale olie-invoer van de VS, terwijl landen uit de Perzische Golf nog maar tekenden voor 8%. Die Golfstaten leverden in 2008 nog meer dan 30% van de Amerikaanse aardolie-invoer.

De energie onafhankelijkheid is vandaag bijzonder belangrijk, omdat de sterke stijging van de olieprijzen in 2021 en 2022 totaal andere gevolgen heeft voor de Amerikaanse economie dan dat in het verleden het geval is geweest. Daaruit volgt natuurlijk dat ook de impact op de traditioneel belangrijke geopolitieke betrekkingen in het Midden-Oosten en Rusland anders is dan voorheen. Stijgende energieprijzen doen de VS immers geen pijn meer in internationaal perspectief, in die zin dat duurdere olie niet langer zorgt voor een transfer van waarde van de VS naar het buitenland via de import van energie. Vandaag is dat niet langer zo, al voelen de Amerikaanse consumenten en energie-intensieve industrieën de hogere prijzen natuurlijk wel nog in hun portefeuille. Maar die kost wordt als winst op het niveau van de Amerikaanse bedrijven gerecycleerd, en via belastingen teruggevloeid naar diezelfde Amerikaanse burger.

De reden voor het bereiken van een energie-evenwicht is natuurlijk terug te voeren op de schalieolie- en -gasrevolutie van de afgelopen 15 jaar. Dat heeft er voor gezorgd dat hogere olieprijzen niet langer wegen op algemene maatstaven van welvaart, zoals het BBP en het nationale inkomen, maar verschuiven naar regio’s zoals Texas en North Dakota. Belangrijk is de impact op de geopolitiek, waarmee de mogelijke Russische invasie in Oekraïne in beeld komt. Verstoringen van de Europese energievoorziening hebben bijvoorbeeld een veel kleiner direct effect op de VS, dan dat in een vroeger tijdperk het geval was.