ECB roteert, maar geen schokeffect
Centrale bank heeft nood aan diepste markten om volume te draaien
De Europese centrale bank publiceerde gisteren de maandelijkse statistieken van haar aankoopprogramma’s van activa. Voor het eerst was dat inclusief een gedetailleerde opsplitsing van de aankopen onder het Pandemic Emergency Purchase Programme. Gemakkelijkheidshalve spitsen we ons enkel toe op de netto-aankopen in de overheidsobligatiemarkt. Over de periode maart-mei kocht de ECB netto in totaal €282.50 miljard aan overheidsobligaties (en supranationals). Dat gemiddelde van €94 miljard per maand overstijgt makkelijk het vorige recordtempo van netto-aankopen (gemiddeld €69 miljard/maand tussen april 2016 en maart 2017). De aankopen in die periode van 3 maanden overstijgen het totale aantal van 2018 en 2019 gecombineerd (€267 miljard netto). Om zo’n massale optredens in de overheidsobligatiemarkt te kunnen waar maken, gooide de ECB haar verdeelsleutel over boord. Tussen maart 2015 en februari 2020 gebeurden de activa-aankopen per land a rato van de bijdrage tot het kapitaal van de ECB (grosso modo gelijk aan relatieve BBP-gewicht in de euro zone). We zoomen in op de grote 4: Duitsland, Frankrijk, Italië en Spanje. Tijdens de eerste vijf jaren van de aankopen lagen de effectieve aankopen bijzonder kort bij de kapitaalverdeelsleutel: 23.85% voor Duitsland, 19.51% voor Frankrijk, 16.77% voor Italië en 11.73% voor Spanje. De voorbije drie maanden trok de ECB meer de kaart van de perifere landen: het aandeel van maandelijkse Italiaanse aankopen steeg respectievelijk tot 22.3% (€62.99 miljard) en 13.15% (€37.15 miljard). Voor Duitsland en Frankrijk zakte het aandeel tot 19.84% (€56.04 miljard) en 16.36% (€46.23 miljard). Het aandeel in alle andere obligatiemarkten bleef stabiel rond iets meer dan 28%. Tot slot kijken we nog eens naar de Belgische aankopen. De ECB kocht netto voor €12.33 miljard aan OLO’s in de maanden maart tot en met mei, goed voor 4.37% van de maandelijkse aankopen van overheidsobligaties en iets meer dan het gemiddelde voordien (3.43%; kapitaalsleutel 3.26%).
De data tonen aan dat de ECB-aankopen sinds het wegvallen van de verdeelsleutel roteerden richting de perifere markten. Van een seismische golf kunnen we echter niet spreken. Eén van de redenen is waarschijnlijk de diepte (liquiditeit) van de Duitse en Franse obligatiemarkt. Om de volumes te draaien die de ECB nu draait, kan ze niet anders dan nog steeds een groot aandeel te doen in de markten met grootste aanbod in absolute termen. Morgen vergadert de centrale bank. Ze zal waarschijnlijk beslissen om het totale aantal activa-aankopen dit jaar verder te verhogen…